Bang, Bang (My Baby Shot Me Down) // [Recensie] 'Sta op en leef, vader' van Said El Haji

Naar aanleiding van de herdenking van 50 jaar migratie uit Marokko, regent het getuigenissen van kinderen en kleinkinderen over de toenmalige gastarbeiders. Ontroerende verhalen waar dankbaarheid wordt betuigd en waar vooral het herdenkingsmoment centraal staat. Alle eer gaat uit naar deze arbeidsmigranten van de jaren 60. In het boek Sta op en leef, vader (2013) geeft Said El Haji zijn andere kant van de medaille weer.

Sta op en leef, vader (2013) is de laatste roman van de Marokkaans-Nederlandse schrijver Said El Haji. Naast schrijver gaat El Haji ook als columnist en blogger door het leven. In het boek doet hij zijn vader bewust weinig eer aan, in tegendeel zelfs. Hij getuigt schaamteloos in verschillende fragmenten waarin het boek is ingedeeld, hoe de vader als storend element wordt beschouwd en erger, de oorzaak is van alle leed die de familie El Haji ondergaat. In elk hoofdstuk onthult de schrijver vanuit het eigen vertelperspectief enkele scenes uit zijn leven of uit dat van zijn familieleden. Opvallend is steeds de ellendige aanwezigheid, hoewel niet altijd fysiek, van de patriarchale vader.

Naast het gejammer over het patriarchale rollenpatroon des huizes El Haji, de emancipatiestrijd van de enige zus, het druggebruik onder de broers El Haji en de gevolgen daarvan (psychoses), maakt de schrijver van de gelegenheid gebruik om enkele hoofdstukken te wijden aan een literaire liquidatie van enkele BN'ers (Bouchra, vrouw van de Nederlandse voetballer Van Persie en Mohammed Cheppih) die ooit hun mening uitten over het schrijven van El Haji. Hiermee maakt hij duidelijk dat hij geen kritiek duldt, zo niet, word je aan de schandpaal genageld. Zo haalde de schrijver in zijn boek de relatie van Bouchra met haar vader aan, die eigenlijk niet relevant is (en wat hem vooral niet siert!). Deze wirwar van onderwerpen maakt het geheel chaotisch en lastig te plaatsen.

Daar waar Said El Hajji zijn vader literair vermoordde in het boek De dagen van de sjaitan (2000), roept hij hem in dit boek voorzichtig tot leven, de bedoeling is onduidelijk maar wel voorspelbaar. El Haji rekent niet alleen literair af met zijn patriarchale vader, maar met iedereen en alles wat tegen hem indruist. Hij is kortom een literaire gangster, die een serie boeken maakt over zijn leven. De schrijver is zeker nog niet klaar met zijn vader, noch met zichzelf. Ik verwacht in het volgende boek een verzoeningspoging met het zelf.
 

>>> STA OP EN LEEF, VADER (Said El Haji) - Uitgeverij Jurgen Maas