Boekrecensie: Racisme en discriminatie in het afbrokkelende Britse rijk

Hoewel Akala in Vlaanderen eerder onbekend is, toont hij via dit werk dat hij veel meer is dan de zoveelste UK grime rapper of enkel 'de broer van...' (Ms. Dynamite). In 2009 richtte hij al The Hip-Hop Shakespeare Academy op, en hij schreef een kinderboek genaamd Hip and Hop: You Can do Anything. Ook was hij de auteur van een graphic novel, én hij is actief als activist en als dichter. 

Dit boek is opgevat als een autobiografie, die doorspekt is met historische en politieke inzichten. Hoe was het bijvoorbeeld om in armoede op te groeien in het VK van de jaren ’80 als kind van gemengde ouders? Akala verbindt in dit boek zijn eigen ervaringen met politieke en historische inzichten.  Dit geeft het boek een zekere vorm van authenticiteit waardoor het thema verteerbaarder wordt. Tegelijkertijd kent het werk ook een academische inbedding: de titel verwijst duidelijk naar het boek van Pankaj Mishra – From the ruins of Empire. De keuze voor deze titel bevestigt de keuze van Akala om zich zeer bewust en weloverwogen te positioneren in een postkoloniale context.

Opgevoed door zijn witte, Engelse-Schotse moeder, werd Akala zich al heel snel bewust van zijn huidskleur en zijn gemengde afkomst

Akala, is met zijn gemengde Schots-Engels-Jamaicaanse achtergrond goed geplaatst om het Britse koloniale denken aan de kaak te stellen. Opgevoed door zijn witte, Engelse-Schotse moeder, werd hij zich al heel snel bewust van zijn huidskleur en zijn gemengde afkomst. Hij vertelt op erg pakkende wijze hoe hij voor het eerst merkte dat zijn moeder hem nooit volledig zou kunnen begrijpen, ondanks het feit dat ze zich wel degelijk realiseerde dat Akala zijn hele leven met racisme te maken zou krijgen.  Ze kreeg er als witte vrouw die een kind had met een zwarte man immers zelf ook mee te maken. Tegelijkertijd was het voor haar duidelijk dat zij als witte vrouw onvermijdelijk een bevoorrechte positie innam als het over racisme gaat. Het feit dat de schrijver een andere huidskleur heeft dan zijn bloedeigen moeder zorgde soms voor een drempel tussen moeder en zoon. Het siert Akala dat hij ook de woede en het onbegrip benoemt dat hij mede door dit aspect ontwikkelde ten opzichte van zijn moeder. Tegelijkertijd benadrukt hij hoezeer zij heeft ingezet op het weerbaarder maken van haar gekleurde kinderen in een witte wereld. In dat opzicht had hij ontzettend veel geluk en daar is hij zich bewust van. 

Het feit dat Akala nu een succesvolle carrière heeft, heeft hij niet alleen te danken aan zijn eigen vaardigheden en intelligentie, maar ook aan de mensen die hij om zich heen had. Mensen zoals zijn moeder die ervoor hebben gezorgd dat hij zich kon ontwikkelen in een liefdevolle omgeving waar zelfzekerheid en persoonlijke ontplooiing sterk werden aangemoedigd. Ondanks die entourage kent hij ook de andere kant van het spectrum: hij is immers net zozeer slachtoffer van structureel racisme als andere ‘toch nooit helemaal volledig Britse’ medeburgers. 

Akala wil zichzelf niet als voorbeeld naar voren schuiven, omdat hij al te goed weet hoe moeilijk het is om op te klimmen in een maatschappij die erop gericht is om dit te verhinderen

Hij beklemtoont het feit dat hij een uitzondering is en dat hij ondanks het racisme, dat diepe wortels heeft in het Britse referentiekader, een succesvolle carrière heeft kunnen opbouwen. Bovendien heeft hij van een aantal privileges gebruik kunnen maken dankzij zijn witte, Engelse moeder. Hij wil zichzelf dus zeker niet als voorbeeld naar voren schuiven omdat hij al te goed weet hoe moeilijk het is om daadwerkelijk op te klimmen in een maatschappij die er fundamenteel op gericht is om dit net te verhinderen. Net omdat hij zich kan beroepen op zijn eigen ervaringen, kent hij de valstrikken van het leven als gekleurde jongeman in een koloniaal wit referentiekader van binnen uit. 

Het boek lees vlot en is zeker een aanrader. Het verhaal is typisch Brits in die zin dat naast ras en afkomst ook het element klasse een bepalende rol speelt. Zeker interessant in een post-Brexit avondland waar identitaire politiek centraal staat. 

Knowledge is power!