De films van Poitras hebben bijna alle prijzen gewonnen die er in het filmlandschap te winnen zijn.
Na 11 september zijn er talloze documentaires gemaakt over de conflicten in Irak en Afghanistan. Documentaires als Restrepo (2010), Armadillo (2010), Korengal (2014), The Kill Team (2013), Ghosts of Abu Ghraib (2007), Only the Dead (2015) ,... Wat deze documentaires gemeen hebben is dat ze het verhaal vertellen van de westerse soldaten die gaan vechten in Afghanistan of Irak. In Restrepo, Armadillo en Korengal loopt de documentairemaker mee met de soldaten en belandt hij samen met hen in vuurgevechten. Aangrijpende beelden gemaakt door documentairemakers die embedded meegaan met de troepen om de oorlog in al zijn wreedheid te tonen. Wat er in deze films gebeurt is dat de empathie van de kijker volledig naar de makers van de documentaire en de westerse soldaten wordt getrokken. Zonder uitzonderingen.
Wat de films van Laura Poitras zo uitzonderlijk maken is dat het standpunt niet vertrekt vanuit de westerse troepen, maar inzoomt op verhalen van diegenen aan de andere kant. Na 11 september heeft Poitras een drieluik gemaakt, waarvan elke documentaire op een specifiek deel van het conflict inzoomt. In My Country, My Country (2006) focust ze op de eerste verkiezingen in Irak na Saddam Hussein. The Oath (2010) vertelt het verhaal over de chauffeur en bodyguard van Osama Bin Laden. In Citizen Four (2014) draait het verhaal rond Edward Snowden en het surveillanceprogramma van de NSA.
In My Country, My Country volgt Poitras Dr. Riyadh, een Soennitische dokter die woont en werkt in de wijk Adhamiya in Bagdad en zich op de kieslijst zet voor de verkiezingen. Het is een persoonlijk portret van een man en zijn familie in een grimmige tijd. Op subliem menselijke manier toont Poitras aan hoe Riyadh patiënten blijft behandelen. Ze hebben geen schotwonden maar komen met alledaagse klachten op consultatie. Poitras toont ook de kant van de Amerikaanse soldaten, die de straten van Bagdad genoemd hebben naar de staten van de VS. Ze toont ook hoe ze aan de plaatselijke politie vertellen hoe de verkiezingen die zij in goede banen moeten leiden, een show op wereldformaat zal zijn. Een kritische kijk met een ongekende empathische blik naar de complexe gelaagdheid van de situatie.
The Oath brengt nog meer gelaagdheid in het conflict, met de verhalen van Nasser al-Bahri aka Abu Jandal, de gewezen bodyguard van Osama Bin Laden en Salim Hamdam, die gevangen zit in Guantanamo Bay en schoonbroer is van Abu Jandal. Op het eerste gezicht gaat de film over de afspraak die Abu Jandal al dan niet verbroken heeft met de Taliban. Maar ook gaat het over de complexe eed die militaire advocaat Lt. Commander Brian Mizer heeft gezworen aan zijn land. Mizer is de advocaat aangesteld voor de verdediging van Salim Hamdam. In de film uit hij dat het Amerikaanse systeem zijn fouten heeft en dat Hamdam onschuldig is. Maar de meeste aandacht wordt geschonken aan Jandal. Met zijn charismatische vertelstijl vertelt hij zijn ideologisch tegenstrijdige verhalen. Het samenstellen van de verschillende interviews met Jandal geeft de kans aan de kijker om zo objectief mogelijk te oordelen. Een kracht die in het volledige oeuvre van Poitras aanwezig is.
Deze kracht zet ze voor in Citizen Four met het verschil dat ze afstapt van haar cinéma vérité stijl, waar de documentairemaker en camera fungeren als vlieg op de muur. In deze film wordt ze zelf een van de personages die een rol spelen in het publiceren van Snowden’s informatie. In de jongste film van Oliver Stone - Snowden (2016, te zien in Film Fest Gent) - over de onthulling van staatsgeheimen door de beroemde klokkenluider, is Poitras, naast geëngageerde journalist Glenn Greenwald, ook een personage. Moet een bijzondere ervaring zijn geweest.
De films van Poitras hebben bijna alle prijzen gewonnen die er in het filmlandschap te winnen zijn. Dat heeft ze gedaan met niet voor de hand liggende sterke objectieve documentaires. Een prijs voor beste documentairemaker van de afgelopen 15 jaar zou haar niet misstaan.
Lees ook: Citizen Four: Big Brother is watching (écht)
De Post 9/11 trilogie van Laura Poitras is te zien in het kader van War is over @ Cinema Nova, BXL. Citizen Four wordt geprojecteerd op 09.10. My country, my country en The Oath ook te zien op 11.10. Meer info: (LINK)
