Drama van sans-papiers, op kindermaat

Binti, de debuutfilm van Frederike Migom, volgt een twaalfjarige vlogster en haar vader, twee sans-papiers op de vlucht. De film maakt het complexe drama van mensen zonder wettelijke verblijfsvergunning verteerbaar voor een jong publiek.

De overweldigende vertolking van Bebel Tshiani Baloji als de energieke Binti is een ware revelatie. Ze is de hoeksteen van de debuutfilm van Frederike Migom en het is ontroerend om te zien hoe ze van begin tot einde dezelfde naturel uitstraalt. Alleen al haar acteerprestatie maakt het een verplichte paasactiviteit om naar de bioscoop te gaan kijken met de kinderen. Maar deze Vlaamse jeugdfilm heeft nog meer troeven.

Wie is Binti?

De twaalfjarige Binti is het dochtertje van Jovial (verrassend ingetogen gespeeld door podiumbeest Baloji, ook in het echte leven de vader van de jonge actrice). Ze hebben geen wettelijke verblijfsdocumenten, maar ze trekken hun plan. Hij als kunstenaar en zij als doodgewone leerling en gedreven vlogster. Ze wonen in een kraakpand dat bol staat van creatieve bedrijvigheid en solidariteit, maar op een dag is er een razzia en moeten ze het pand verlaten. Niet alleen zijn ze sans-papiers, ze worden ook dakloos.

Het is in die moeilijke omstandigheden dat Binti kennismaakt met Elias (Mo Bakker), een kleine ‘McGyver’ die heel bekommerd is om het welzijn van de okapi’s. Binti schuilt voor de regen in zijn boomhut/hoofdkwartier en zo worden ze elkaars sterkste bondgenoot, met medeplichtige steun van Elias’ moeder (Joke Devynck).

Regisseuse en scenariste Frederike Migom, voor ons bekend van de kortfilm Nkosi Coiffure en de documentaire over Molenbeekse rapster Si-G, gaat heel bewust om met de verhouding tussen de verschillende personages. Elias en zijn moeder hadden snel klassieke white saviours kunnen worden, maar dat gebeurt hier niet: Binti is zo’n krachtige en vrolijke verschijning en haar vader zo’n zelfredzame jongeman, dat het evenwicht wordt behouden ondanks de omstandigheden. Migom gaat ook heel intelligent om met wat expliciet wordt gemaakt en wat onuitgesproken blijft, en dat respect voor de kijker loont.

Hoe Jovial over zijn geboorteland Congo spreekt is hartverwarmend. Maar dat lijkt zowat het enige te zijn waar hij écht 100% van overtuigd is en dat kan bij momenten wat storen. Het verhaal beweegt zich soms ook op het randje van exotisme, maar omdat de vier centrale personages een evenwichtig geheel vormen wordt dat toch onderdrukt.

Confronterende vragen

Het meest relevante aan Binti is in ieder geval dat het complexe drama van de sans-papiers op kindermaat wordt gebracht. Het is nu eenmaal een van de meest prangende kwesties van onze tijd en ongetwijfeld ook een thema waar kinderen vragen over hebben. Binti brengt nuance in een context waarin demonisering van migranten een nagenoeg mainstream discours is geworden. Het stemt ook tot nadenken, zelfs bij volwassenen, dat de zwaarste passages uit de film overeenkomen met de dagelijkse realiteit van migranten zonder wettelijke verblijfsdocumenten.

De film werd al enthousiast onthaald: tijdens de jongste editie van het JEF festival, werd Binti bekroond met de prijs voor de beste langspeelfilm. Ook op het Internationaal Kinderfilmfestival van Montréal kreeg Binti de prijs voor de beste langspeelfilm én een eervolle vermelding van de kinderjury. Dat de film zo positief wordt onthaald garandeert dat Binti tot boeiende gesprekken zal leiden tussen ouders en kinderen. En antwoord bieden op die vragen zal ongetwijfeld confronterend zijn voor volwassenen.

Binti, een film van Frederike Migom, vanaf 3 april in de bioscoop.