Het lijkt er steeds meer op dat de mens met zijn korte levensduur, hoge kostprijs en vele errors een vervelende schakel in het arbeidsproces is geworden
Opmerkelijke televisie woensdagavond, zeker in het licht van de recente verhitte discussie rond arbeid en arbeidsduur. Toch voor diegenen die na een ongetwijfeld uitputtende (werk)dag niet indommelden in de zetel. In De Ideale Wereld, het satirisch nieuwsprogramma op Vier, was Staatssecretaris voor Bestrijding van de Sociale Fraude Bart Tommelein de centrale gast. Zoals het er meestal in het programma aan toegaat, komt de gast amper aan beurt en wordt hij overspoeld door snel opeenvolgende woordentsunami's van de presentator Otto-Jan Ham.
In één van de weinige keren dat de staatssecretaris een dam kon opwerpen en het woord te pakken kreeg, viste hij een kemel van jewelste aan zijn haak. Zijn vader werd op jonge leeftijd (50) bruggepensioneerde maar toen waren het andere tijden. Er heerste een grote jeugdwerkloosheid en er moest plaats gemaakt worden, wist de staatssecretaris ons te vertellen.
Inderdaad, net zoals toen heerst er nu ook een grote werkloosheid onder de jongeren. Het verschil met toen is dat we nu geen plaats meer maken maar wel integendeel, de mensen langer aan het werk houden. Erger nog, we zouden bruggepensioneerden opnieuw actief willen maken op de arbeidsmarkt. Zelfs al wordt het sociale akkoord, waarin de scherpe kantjes werden afgevijld, door de regering aanvaard, het blijft een feit dat 26.000 SWT'ers een gepaste job niet langer mogen weigeren. Dat terwijl ongeveer 23% van onze jongeren geen job kunnen vinden. Het planbureau van de Federale regering stelt dat de genomen maatregelen tegen 2018 slechts 11.000 nieuwe jobs zullen creëren en dat er tegen 2017, 47.000 jobs zullen verloren gaan (lees gemist aantal te creëren jobs) als België het begrotingstraject van Europa volgt. Dat er eigenlijk meer dan 400.000 jobs moeten gecreëerd worden om het werkloosheidscijfer tot nul te herleiden, daar wordt in heel de discussie rond het reactiveren van bruggepensioneerden gezwegen. Misschien wijselijk want de logische conclusie is dat jeugdwerkloosheid, werkloosheid tout court, zijn piek bijlange nog niet heeft bereikt.
De wakkere zappers onder ons kregen dezelfde avond door de makers van het amusante programma ‘De schuur van Scheire’ op Eén een ander maatschappelijk probleem op het bord geschoteld. In een supermarkt hielden ze onder elkaar een spelletje lasershooting met de zelfscanners. Het bracht ons onderhoudende en plezante televisie. Maar als je weet dat elke zelfscanner iemand van vlees en bloed vervangt, dan is het toch heel wat minder om het van plezier uit te gieren. Een tendens waar we amper nog kritisch bij stilstaan en die we als consument zelfs eerder lijken aan te moedigen. De centrale gast hier, Ruth Beeckmans, kan van het warme contact tussen haar en de kassierster nog steeds genieten maar het mag duidelijk wezen dat niet iedereen dat doet. Wat je zelf doet, doe je beter en vooral sneller, lijkt steeds meer en meer zijn ingang in onze samenleving te vinden.
Niet enkel in supermarkten of grote meubelzaken worden mensen aan de kassa vervangen door laserstralen maar bijna in alle sectoren zorgt de digitalisering en automatisering ervoor dat mensen steeds meer en meer overbodig worden in het ganse proces. Niet enkel de private sector maar ook de overheid springt gretig mee op de kar. De belastingsambtenaar wordt vervangen door Tax-on-web, de koerier van de post door een pakjesautomaat en in fabrieken waar 20 jaar geleden nog 600 mensen voor de productie instonden doen nu een handvol arbeiders en een arsenaal aan geautomatiseerde machines. Om maar enkele voorbeelden te noemen.
Straks, in een niet eens zo verre toekomst, zullen wagens zelf kunnen rijden. Het is dan slechts een kwestie van tijd dat ook vrachtwagens, lijnbussen, treinen, trammen en metro’s dat kunnen. Nu staat een leerkracht nog voor een klas van een twintigtal leerlingen, morgen geeft hij/zij les vanachter de pc en webcam aan honderden.
Laat u dus niet al te gemakkelijk wijsmaken dat enkel en alleen de economische crisis en een te hoge loonkost aan de basis liggen van weinig of geen jobcreatie. De verschillende sectoren zorgen zelf voor een aanzienlijke loonkostvermindering door simpelweg het werk door zo weinig mogelijk mensen te laten opknappen. Als er geen loon uitbetaald wordt, moeten er ook geen kosten daaraan verbonden opgehoest worden. En dan verdwijnen de groter wordende winsten steeds meer en meer in een kleiner aantal handen.
Eén televisieavond, meer is niet nodig om tot het besef te komen dat de mens, met zijn kinderen die ziek kunnen zijn, met de griep of verkoudheid op zijn lijf, met zijn dipjes of erger, burn-outs en depressies, met zijn eens geen botten goesting hebben om te gaan werken maar toch met lood in de schoenen optrekken, kortom met zijn korte levensduur, hoge kostprijs en vele errors, gewoonweg een vervelende schakel in het arbeidsproces lijkt geworden te zijn.
Niels De Rudder is coördinator crisispermanentie in Buso type 3 en Aalstenaar.
