Al sinds april bezetten zo’n 100 asielzoekers en activisten die hen ondersteunen een gebouw in de Wetstraat. Omdat staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor (CD&V) en en federaal asielagentschap Fedasil al meer dan anderhalf jaar weigeren om alle asielzoekers een opvangplek te bieden, verblijft een deel van hen noodgedwongen in een leegstaand pand.
Eind vorig jaar werd om dezelfde reden een pand in de Paleizenstraat in Schaarbeek gekraakt en in maart dit jaar zochten asielzoekers hun toevlucht tot de het gebouw Allée du Kaai in Brussel. Beide gebouwen werden met geweld door de politie ontruimd, zonder de bewoners een alternatieve slaapplaats te bieden. Bij een latere bezetting, die van het gebouw van het Federaal Crisiscentrum, blokkeerde de politie dan weer de toegang tot het gebouw, waardoor de aanvoer van voedsel en andere basisbehoeften onmogelijk werd.
"Ik wil de staatssecretaris vragen om zich maximaal in te zetten om mee te werken aan een oplossing. We willen niet terug op straat belanden"
Een tijdelijke bezettingsovereenkomst zou ervoor moeten zorgen dat de bezetting van het gebouw aan Wetstraat 91 min of meer geformaliseerd wordt, en langer kan blijven dienen als noodopvang. “Ik wil de staatssecretaris vragen om zich maximaal in te zetten om mee te werken aan een oplossing. Ons wordt momenteel officiële opvang geweigerd, en we willen niet terug op straat belanden”, geeft bewoner Joel Mikado aan.
De structurele passiviteit van De Moor
"Deze procedure werd noodzakelijk door de langdurige en structurele passiviteit van de overheid inzake de opvang van aanvragers van internationale bescherming", legt Marie Doutrepont, een van de advocaten van de bewoners, uit.
“Nicole De Moor verzette zich steeds tegen de bezettingen van gebouwen door asielzoekers wiens recht op opvang wordt geschonden. Maar ze stelt nooit adequate noodoplossingen voor. Dat initiatief komt steeds van de kant van burgers”, aldus Doutrepont. “Wij hebben nu met het pand aan de Wetstraat noodgedwongen zelf voor een tijdelijke oplossing gezorgd.”
Violaine Alonso, een van de advocaten van de bewoners van Wetstraat 91, legt uit hoe de zitting is verlopen. (Video: Stef Arends)
De eigenaar van het gebouw in de Wetstraat, direct naast het partijsecretariaat van CD&V, heeft geen probleem met de bezetting. Wel wil hij dat er een bezettingsovereenkomst wordt gesloten met een vzw of overheidsinstantie. Die zou dan moeten instaan voor onder meer sanitaire voorzieningen en de kosten daarvan, en erop moeten toezien dat het gebouw in goede staat wordt achtergelaten.
“We zijn daarvoor gaan aankloppen bij allerlei Brusselse verenigingen die zich inzetten voor mensen op de vlucht, maar niemand had nog de moed of de energie om dat op zich te nemen”, legt Doutrepont uit. “Maar in feite is Fedasil de meest logische organisatie om een tijdelijke bezettingsovereenkomst mee te sluiten. Vandaar dat we nu bij de Brusselse Arbeidsrechtbank en de rechtbank van eerste aanleg een kortgeding hebben aangespannen.”
Cynische houding van de Belgische staat
In de rechtszaal was er van de kant van de Belgische staat en Fedasil nauwelijks inhoudelijke weerlegging te horen van het feit dat ze verzaken aan hun opvangplicht. Hun advocaten legden de focus op procedurele bezwaren tegen een tijdelijke bezettingsovereenkomst.
"De Belgische staat en Fedasil verschuilen zich in grote mate achter procedurele bezwaren, maar leggen maar heel weinig elementen op tafel die zouden verklaren waarom ze niet in staat zijn om mee te werken"
“Een cynische houding”, vindt Yann, een van de activisten die de bezetting in de Wetstraat ondersteunt. “De Belgische staat grijpt elk administratief bezwaar aan om de zoektocht naar een oplossing tegen te houden en zo aan zijn verantwoordelijkheid te ontkomen. Fedasil erkent wel dat er een probleem is, maar zegt gewoon niets te kunnen doen vanwege een gebrek aan capaciteit. Beide redeneringen komen op hetzelfde neer: men weigert elk voorstel tot een oplossing.”
Dat vindt ook advocate Violaine Alonso, die pleitte aan de kant van de bewoners van Wetstraat 91. “De Belgische staat en Fedasil verschuilen zich in grote mate achter procedurele bezwaren, maar leggen maar heel weinig elementen op tafel die zouden verklaren waarom ze niet in staat zijn om mee te werken aan deze oplossing.”
Ook tekenend voor de cynische houding is het feit dat de staat en Fedasil weigeren documenten aan de rechtbank over te maken, die aantonen op welke datum de vonnissen van de Arbeidsrechtbank – die hen veroordeelde voor het schenden van het recht op opvang – aan hen werden bezorgd. Die datum is van belang, omdat de beroepstermijn moet zijn verstreken voor de vonnissen definitief zijn.
“Nu moeten wij die documenten zien te achterhalen bij alle 40 verschillende bewoners en hun advocaten, wat ontzettend moeilijk is”, geeft Alonso aan. “Dit terwijl Fedasil en de regering die vonnissen gewoon in hun bezit hebben.”
Of de rechtbank Fedasil en/of de Belgische staat zal verplichten om een tijdelijk bezettingscontract voor Wetstraat 91 te ondertekenen, zal binnen 15 dagen bekend zijn.
Rondstrooien met de term ‘mensenrechtenschending’
Vandaag, op Wereldvluchtelingendag, hekelt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor in een opiniestuk in De Morgen het ‘rondstrooien’ met de term ‘mensenrechtenschending’ door activisten en middenveldorganisaties die opkomen voor de rechten van mensen op de vlucht.
“Te pas en te onpas wordt die kaart getrokken in het migratiedebat. Wie tegen iets is – van gesloten centra tot beter gecontroleerde grenzen – noemt het een mensenrechtenschending”, aldus De Moor.
Onder meer het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM), Unia en Myria stelden deze maand in een Europees rapport zelfs dat het beleid van Nicole De Moor de rechtsstaat ernstig verzwakt
De Belgische staat en Fedasil zijn inmiddels meer dan 8.000 keer veroordeeld door nationale en internationale rechtbanken, omdat ze het recht op opvang van asielzoekers – een mensenrecht – systematisch schendt.
Onder meer het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens (FIRM), Unia en Myria stelden deze maand in een Europees rapport zelfs dat het beleid van Nicole De Moor de rechtsstaat ernstig verzwakt. Het systematisch schenden van het recht op opvang, en vervolgens negeren van gerechtelijke vonnissen en dwangsommen ondermijnt het gezag van de gerechtelijke macht, zo stellen ze.
Het federaal mensenrechteninstituut beveelt dan ook specifiek aan om ervoor te zorgen dat de arresten van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens worden uitgevoerd, en om mensenrechtenverdedigers en het middenveld te beschermen.
Vooralsnog doet De Moor op vlak van Asiel en Migratie net het tegenovergestelde: tijdelijke oplossingen die het recht op opvang kunnen beschermen blokkeren, en mensenrechtenverdedigers en het middenveld aanvallen in de pers.
Over de auteur:
Stef Arends is eindredacteur bij Kif Kif. Eerder werkte hij drie jaar als journalist bij de vaste redactie van de onderzoekswebsite Apache.be. Hij wil met zijn journalistieke werk opkomen voor mensenrechten en een gelijke samenleving. Stef is te bereiken via [email protected] en +31646950236.
