Mestizo Arts Festival (MAF), kreeg onlangs een negatief advies voor hun projectsubsidieaanvraag bij het Vlaamse Kunstendecreet. De boodschap is duidelijk: na meer dan tien jaar consequent en succesvol bijdragen aan de diversiteit van ons kunstenlandschap, met beperkte middelen en tegen frequent onbegrip in, beslisten de beoordelaars dat die zoektocht nu mag stoppen. Maar ook: dat anderen die naar het voorbeeld van MAF die zoektocht willen verderzetten, dat wél mogen.
Het advies
Zakelijk begrijpen de beoordelaars vooral niet hoe Mestizo, de organisatie achter MAF, werkt. De vragen van de beoordelaars hebben echter te maken met activiteiten die los staan van het festival zelf. Misschien is dat niet ongewoon, een organisatie die steun vraagt voor een project en wordt afgerekend wegens onbegrip over projecten waar ze géén steun voor vragen. Mestizo wil bewust een belangrijk deel van haar werking loskoppelen van het festival, om het niet te laten afhangen van minder gunstige tendensen. In de plaats daarvan wil Mestizo minimale investeringen organiseren en administreren om een grote impact te genereren. En juist daardoor stuit Mestizo op achterdocht van de beoordelaars.
MAF bouwt al jarenlang aan een groot netwerk van partners: meer dan 50 organisaties in België en in het buitenland. Hun engagement is expliciet voor de hele werking van de organisatie. Die partners erkennen de waarde van MAF. Artiesten doen dat ook. Het publiek reageert met onbegrip op de mogelijke stopzetting van het festival. Voor de beoordelaars blijkt dat allemaal minder te wegen dan hun eigen twijfels. Ze suggereren liever dat de reputatie van MAF afhangt van één persoon, initiatiefnemer Gerardo Salinas, die nu bij KVS werkt. Tegelijkertijd wordt de bewuste keuze van de organisatie om een vertrouwensband te creëren met partners en artiesten - een filosofie die vruchten heeft afgeworpen - gezien als een argument om te stellen dat het festival te weinig vernieuwt. Contradictorische conclusies, op zijn minst.
Artistiek is de beoordeling even negatief. Én even contradictorisch: enerzijds is het voor hen positief dat MAF risico’s durft te nemen met “nadruk” op “vernieuwing”, net daarnaast komt het verwijt dat “de artistieke kwaliteit soms wisselvallig” is. Men begrijpt dat “een informele sfeer” dat het festival typeert de “ontmoetingen tussen de verschillende betrokkenen” mogelijk maakt. Maar toch wordt dit afgedaan als “een vrijblijvend sfeertje”. De succesvolle aanpak om een meer divers publiek te bereiken wordt geminimaliseerd, weggelachen. Terwijl de hele kunstensector bezig is met de zoektocht naar manieren om het publiek te verbreden, wordt vernieuwing, ook op vlak van omgang met het publiek, als een afwijking gezien en als dusdanig afgestraft.
Beperkte impact?
“Met KVS en Victoria Deluxe treedt de organisatie voorzichtig buiten het eigen netwerk en publiek, wat positief is. Toch mag er meer werk gemaakt worden van het bereiken van een nieuw, ander publiek”. Staat letterlijk te lezen in de beoordeling. Er wordt niet bij vermeld dat het MAF-publiek voor 100% “nieuw” is. En “anders”. Dat de diversiteit aan mensen die door MAF wordt bereikt ongeëvenaard is in de Vlaamse artistieke context. Dat partnerorganisaties MAF danken voor de toegang die ze omwille van hun partnerschap krijgen tot dit nieuw publiek.
Mensen die nu uitblinken op het kleine en grote scherm of op grote Vlaamse en Brusselse podia zijn al lang vertrouwd met MAF. De commissie erkent dat. En dan komt dit: “Tezelfdertijd blijft de impact van het festival ondanks zijn lange staat van dienst redelijk beperkt”.Eén andere organisatie met een grotere impact op onze diversiteit vermelden ze niet (geen verwijt: er is maar een handvol van dergelijke organisaties). Ze vergeten plots dat veel succesverhalen eerst langs MAF zijn gepasseerd voordat ze hun talent ook elders erkend zagen.
En dan komt de aap uit de mouw: “Steeds meer organisaties pikken in op de thema's van Mestizo en nemen (voor een deel) hun rol over, een bezinning van waar het festival heen wil is op zijn plaats, meer nog daar de maatschappij ook verder evolueert en verandert”. Hier draait het dus om. Als we de commissie volgen in haar redenering dat de thema’s die door MAF werden aangekaart nu door ‘de sector’ opgenomen worden, dan is dat een bevestiging van succes.Maar dat wat beloond moet worden – andere organisaties mobiliseren rond een bepaald doel – wordt integendeel bestraft.
Proficiat!
Toegegeven, in een ideale wereld had MAF niet moeten bestaan: in een wereld waarin onze superdiversiteit vertegenwoordigd wordt op onze podia, door onze kunstensector, is een dergelijk festival misschien overbodig. Als het culturele aanbod even divers is als de bewoners van onze steden, is het festival misschien onnodig. Want dat is juist wat MAF wilde bereiken: een plaats geven aan de mix die onze steden typeert.
Blijkbaar is het dus gelukt. Blijkbaar is het probleem opgelost en is onze kunstensector wat hij moet zijn. Blijkbaar kunnen de instellingen die er decennialang niet in slaagden om op een duurzame manier plaats te maken voor diversiteit - voorbij de uitzondering en het excuus - nu verder zonder een festival als MAF, dat er wél in slaagde.
“Proficiat!”, zullen we dan maar zeggen, “het is gelukt!”.
Bedankt, MAF.
