[Open brief aan Geert Bourgeois]

Geachte Minister Bourgeois,

Ik ga meteen met de deur in huis vallen. Ik schrijf deze brief om uw brochure aan te kaarten. U beweert dat deze de Marokkanen, die naar België willen komen, zal helpen bij hun integratie. Ik heb hier een aantal bemerkingen bij, die ik graag met u wil delen.

U zei op de radio (MNM) dat het integratiebeleid is mislukt en dat we het moeten omkeren. Dat is een feit. De manier waarop u dit echter doet, laat te wensen over. De cijfers waar u op Terzake mee op de proppen komt zijn totaal niet relevant. Ik zal dit beargumenteren. U haalt aan dat 8o% van de vrouwen niet werken, dat 53% onder de armoede grens leeft, dat 36% geen Nederlands spreekt en dat 25% geen contact heeft met de buren. Zijn deze cijfers gebaseerd op die 85% die personen die via huwelijksmigratie naar hier komen? Of heeft u de Marokkanen die hier al jaren wonen ook opgenomen bij die ridicule, pseudo - wetenschappelijke berekening?

Indien uw berekening inderdaad betrekking heeft op die 85% die naar hier komt via huwelijksmigratie en die hier niet een langere tijd verblijven, dan is mijn vraag de volgende: heeft in uw ‘wetenschappelijk onderzoek’ er ook rekening mee gehouden hoelang deze mensen hier zijn? Drie maanden, zes maanden, een jaar of langer misschien? Indien uw berekening ook de mensen opneemt die hier al langere tijd wonen dan wil ik u er graag aan herinneren dat toen de Belgische regering in de jaren zestig gastarbeiders naar ons land heeft gelokt, deze mensen goed genoeg waren om het ‘vuile werk’ voor de Belgische bevolking op te knappen. Daarvoor bleek toen de Nederlandse taal niet nodig. Kennis van de taal hebben impliceert immers dat ze kennis zouden verwerven over de regels, wetten en de rechten die ze hadden. Zolang dit niet het geval was, waren de gastarbeiders zich niet bewust van eventuele schendingen op dit vlak. Ik wil u graag een voorbeeld meegeven uit mijn eigen leven. Mijn moeder wilde 30 jaar geleden Nederlandse lessen volgen. Ze werd echter GEWEIGERD omdat haar school ‘niveau’ niet hoog genoeg was om ingeschreven te worden. Mijn moeder is tot het 2de middelbaar naar school gegaan, maar dit was blijkbaar niet voldoende. Zij wilde deze lessen nochtans vrijwillig volgen en tegen betaling van, toen nog, 10 000 Belgische frank. Goed dit is stof voor een ander debat.

Om terug te komen op uw brochure: U heeft het verder over homohuwelijken, slagen van de partner of kinderen, op tijd zijn, het ophalen van het huisvuil, straten die proper zijn, dat Belgen niet op straat leven, dat wanneer men trouwt niet bij de ouders in trekt, etc. Al deze dingen vullen uw brochure, die op zijn minst als stereotypisch en beledigend kan opgevat worden. U lijkt wel teveel naar de redevoeringen van uw collega Filip De Winter te hebben geluisterd. Een enkele reis naar Marokko, waar u het eveneens op de radio over had, maakt u geen ervaringsdeskundige op het vlak van de Marokkaanse normen, waarden en cultuur. Ik zou tevens verwachten dat een geëduceerd politicus als u zelf in staat zou zijn om een genuanceerd beeld te leveren aan de Belgische bevolking, in plaats van een stereotypisch zwart/wit-denken. U schildert de Marokkaanse bevolking in uw brochure af als een achtergesteld volk, zonder normen, waarden en manieren. Alsof ze als het ware barbaren of buitenaardse wezens zouden zijn, die sociale omgangsvormen niet gewend zijn.
 
Graag had ik met u alle punten uit uw brochure overlopen:

1. Wat betreft het weer in België kun je alles verwachten. Er zijn vier seizoenen in één dag. Je moet altijd je paraplu meenemen.

In Marokko schijnt de zon ook niet altijd, Meneer de Minister. Ifrane bijvoorbeeld, is de Middenatlas, hier begint het in vaak al te sneeuwen. Ter informatie, in Ifrane is de koudste temperatuur van Noord-Afrika ooit gemeten, namelijk -26 graden. Het kan u misschien verbazen maar in Ifrane is er een skipiste. Vele Marokkanen gaan er skiën. In Oujda, de geboortestreek van mijn moeder, was het tot twee weken geleden nog aan het regenen. De vier seizoenen als ook de natuurverschijnselen regen en sneeuw zijn dus zeker geen ongekende concepten voor de Marokkaanse bevolking. Indien u en uw team wat meer research gedaan hadden, zou u dit weten. Dit punt getuigt dus enkel van onwetendheid langs uw kant.

2. Hoe verschillend mensen ook zijn, in Vlaanderen is iedereen gelijk.

Denk dat Marokko veel meer verschillende mensen bevat dan België met hun Vlamingen en Walen. In Marokko heb je de berbers die uit weet ik hoeveel verschillende stammen bestaan en dit is enkel het Noorden van Marokko. Dan heb je de mensen van het binnenland waaronder ook nog eens verschillende soorten. Dan heb je de mensen van de Sahara. Dan heb je nog de Arabieren die ook uit verschillende soorten bestaan. Als er een land is waar allemaal verschillende mensen met verschillende gewoontes samenleven dan is het Marokko wel. Dus België kan op dit vlak eerder iets leren van Marokko dan omgekeerd.

3. Iemand psychisch of lichamelijk pijn doen, ook uw partner of uw kinderen, is verboden.

Minister Bourgeois, u weet zelf toch ook, dat geweld niet inherent is aan een bepaalde bevolking. Criminelen (geweldplegers, dieven, oplichters, noem maar op) vindt men overal. Waarom dan de Marokkaanse bevolking viseren? Ik denk dat er onder de Belgen ook genoeg mensen zijn die deze universele gedragscode niet naleven. Waarom stuurt u hen geen brochure? Om het specifiek te hebben over partnergeweld zijn er ook gevallen bekend hier in Vlaanderen. Kijk maar naar de zaak waar een vrouw zuur in het gezicht heeft gekregen van haar ex-minnaar. Deze vrouw is nu voor het leven verminkt. Een afschuwelijke zaak lijkt mij, en geen Marokkaan die er iets aan bijgedragen heeft. Moest u wat meer weten over de Marokkaanse cultuur, over de islam, dan zou u weten dat vrouwen wel degelijk gerespecteerd worden en dat ook bij ons geweld niet wordt getolereerd. Marokko en België zouden dus best bondgenoten kunnen zijn in het bestrijden van geweld en dit niet enkel op nationaal niveau. 

4. Een godsdienst aan anderen opleggen, mag niet.

Een godsdienst aan andere opleggen is zeker niet aanvaardbaar maar als persoon of regering vanuit een gevoel van superioriteit zeggen dat wat de andere partij gelooft fout is en die persoon zeggen hoe die zijn geloof moet beleven is ook niet aanvaardbaar, lijkt mij. Het is niet omdat u de levenswijze en geloof van een persoon niet deelt, dat u die daarom niet moet respecteren. Dit geldt wel degelijke voor zowel Marokkanen als Belgen.

5. Vlamingen zijn stipt: als je iets moet doen om 9u, dan doe je het ook om 9u.

Hierin kan ik u zeker geen ongelijk geven. MAAR dit fenomeen vindt men ook terug bij Spanjaarden, Italianen en Grieken, kortom mensen van het Zuiden. De reden hiervoor is dat de werkuren anders zijn door de warme dagen, langere middagpauzes etc.

6. Om u thuis te voelen in uw nieuwe omgeving is het aangewezen om kennis te maken met uw buren.

In Marokko bestaat het fenomeen “buren” niet eens. Iedereen beschouwt elkaar als familie. Om een concreet voorbeeld te geven: kinderen spreken moeders van vrienden en vriendinnen aan als “khalti” (=tante). In België brengen Marokkanen tijdens het Suikerfeest vaak koekjes naar hun Belgische buren. Niet zelden wordt dit door de Belgische buur niet geapprecieerd. Als u eerlijk bent, weet u dat de Belg, die gesteld is op zijn privacy, ook als asociaal uit te hoek kan komen. Zelfs de Amerikanen hebben de gewoonte om nieuwe buren te verwelkomen met cake of dergelijke. Ik denk dat de Belgen op dit gebied dus niet de aangewezen personen zijn om anderen hierover de les te spellen.

7. Mensen gaan niet zomaar bij elkaar op bezoek. Ze maken meestal eerst een afspraak. Ze zijn gesteld op hun privacy.

Je kan inderdaad niet zomaar bij iedereen langsgaan wanneer het voor uzelf past. Hierin geef ik u gelijk. Hoe iemand zijn bezoeken regelt naar familie en vrienden, daar heeft u niemand de les in te spellen. Op bezoek gaan bij je familie gebeurt niet op basis van een afspraak. Ik hoop voor u dat u altijd welkom bent bij uw ouders en andere familieleden. Hier had u volgens mij een genuanceerder beeld kunnen geven, bijvoorbeeld concrete voorbeelden van de mensen waarbij een afspraak gemaakt dient te worden.

8. Houd uw straat proper. Sorteer uw huisvuil. De gemeente haalt het huisvuil op op vaste dagen.

In Marokko wordt het huisvuil DAGELIJKS opgehaald. Deze mensen zullen dus ook in België wel perfect in staat zijn om te sorteren en op een bepaalde dag vuilnis buiten te zetten. Om nog maar eens een voorbeeld aan te halen: mijn tante, uit Spanje, was hier een tijdje geleden op bezoek en die vond het RAAR dat wij niet dagelijks het huisvuil moesten buiten zetten. Ik vind het ronduit beledigend dat u lijkt te denken dat er in de Marokkaanse gemeenschap geen regelgeving bestaat omtrent huisvuilophaling, of erger, dat het concept hygiëne ons vreemd is. Op school zat ik met Belgen in de klas, waarvan er sommigen uit de marginale kringen van de bevolking kwamen. Hun levensomstandigheden waren ook allerminst ideaal en hygiënisch. Dit punt lijkt mij dan ook uiterst overbodig. Lessen in hygiëne kunnen best onder de gehele Belgische bevolking verspreid worden, of dit nu mensen zijn met Marokkaanse origine of niet.

9. Het gebeurt niet vaak dat getrouwde zonen of dochters inwonen bij hun ouders of schoonouders. Koppels proberen zo snel mogelijk als gezin alleen te gaan wonen.

Volgens mij zijn er ook binnen de Belgische bevolking getrouwde kinderen die nog bij hun ouders wonen. Moest dit echter toch een typisch Marokkaans gebruik zijn, wat heeft u daar dan over te zeggen. Iedereen regelt volgens mij toch nog altijd zijn levenssituatie zoals die zelf wil. Het belangrijkste lijkt mij dat alle partijen binnen het gezin hiermee akkoord zijn. Verder wil ik opmerken dat in de Marokkaanse cultuur het de gewoonte is dat de kinderen voor de ouders zorgen, wanneer deze hier niet meer zelf toe in staat zijn. Dit zou u kunnen beschouwen als een vorm van respect, een dank voor de jaren goede zorgen die zij van hun ouders hebben gekregen. De ouderen worden inderdaad niet gauw in een rusthuis geplaatst. Als iemand de zorg voor hun ouders op zich wil nemen, wat een heel mooi en respectabel gebaar is, waarom zou u dit dan afschilderen als iets negatiefs?

Hierboven heb ik uw puntjes overlopen en u mijn bemerkingen meegedeeld. Mij lijkt het aangewezen dat u eerst wat meer kennis opdoet over Marokko, Marokkanen en de Marokkaanse cultuur, vooraleer u een brochure vol stereotiepen en onwetendheid verdeelt onder een hele bevolkingsgroep. Marokkanen zijn geen achterlijke barbaren, die de simpelste omgangsvormen en universele normen en waarden niet bezitten. Dat u deze brochure in simpele taal wou uitbrengen zodat iedereen het begrijpt, kan ik niet als excuus aanvaarden voor deze ongenuanceerde “aanbevelingen”. U beledigt en stigmatiseert een hele bevolkingsgroep, zowel in eigen land, als erbuiten. Ik begrijp niet hoe u kan denken dat dit ooit de integratie kan bevorderen.

Volgens mij pakt u het totaal verkeerd aan. Al deze bovenstaande punten die in uw brochure staan, dat de mensen zogezegd moet helpen in combinatie met de video, hebben niets te maken met integratie. Bij mijn weten betekent integratie vooreerst kennis te hebben van de taal.

Ten tweede dat men een maatschappelijke en economische meerwaarde betekent voor het land waar je permanent zal verblijven. Ten derde dat men weet heeft van bepaalde gebruiken en deze RESPECTEERT, dit is niet hetzelfde als deze allemaal overnemen. De tijd van assimilatie behoort tot het verleden. Ik ben volledig akkoord met de boodschap dat ze moeten werken, dat ze hun kinderen moeten opvolgen qua educatie en ze hen op tijd naar school moeten brengen. Er is inderdaad een probleem met allochtone ouders en hun studerende kinderen. Deze problemen vinden niet alleen in de Marokkaanse gemeenschap hun oorsprong, maar ook op beleidsniveau ontstaan er problemen en worden in stand gehouden. Dit is echter weer een ander debat.

Begrijp me niet verkeerd, het is zeker goed dat u nieuwkomers op bepaalde zaken wijst, zaken waar men iets aan heeft en die een duidelijke, nuttige en constructieve boodschap overbrengen.

Om af te sluiten wil ik u nog graag wat over mezelf vertellen. Mijn naam is Latifa Matheeussen. Mijn moeder is van Marokkaanse afkomst en mijn vader is van Belgische afkomst. In mijn opvoeding heb ik de beide culturen meegekregen. En wat ik als ‘ervaringsdeskundige’, als ik mezelf zo kan noemen, constateer, is dat de beide culturen veel van elkaar kunnen leren. Beide culturen hebben vooroordelen ten opzichte van elkaar, door onwetendheid. Deze brochure maakt de kloof tussen de twee culturen nog groter, in plaats van ze dichter naar elkaar te brengen. De stereotypen en het ongenuanceerd beeld dat deze brochure bevat, kan alleen maar de onwetendheid in stand houden en vergroten. Waarom draagt u geen boodschap uit van WEDERZIJDS respect voor elkaar? Doe een oproep aan beide gemeenschappen om elkaar beter te leren kennen, zodat ze uit eigen ervaring weten hoe hun buur, Belg of Marokkaan, leeft en denkt. Wanneer Marokkanen in Marokko of elders met vooroordelen komen over Belgen of België, dan ben ik de eerste om hun vooroordelen te weerleggen. Ik ben een trotste Belg en een trotste Marokkaanse. Ik voel mij dan ook persoonlijk aangevallen en gekwetst door de boodschap die deze brochure uitdraagt. En als Belg schaam ik mij voor de boodschap die u hiermee in naam van alle Belgen uitdraagt.

Hopelijk bent u bereid te reageren. Ik ben zeker bereid samen met andere Marokkaanse jongeren hierover op een beschaafde en intellectuele manier te debatteren met u.

Met vriendelijke groeten,
Latifa Matheeussen