N-VA reageert voortdurend hard op alles wat naar islam, migratie, asiel en dergelijke zaken ruikt om de extreemrechtse kiezers terug te winnen.
Meer dan een maand geleden, op vrijdag 20 mei ging Karel Verhoeven, redacteur van De Standaard, in debat met Bart De Wever in De Afspraak, over de stijging van het Vlaams Belang in de peilingen, volgens alle analisten te danken aan de afzwakking van N-VA.
De nonchalance van Bart De Wever had die avond iets beledigends, rechterarm op de rugleuning van zijn stoel en typerende kordate antwoorden. Ofwel voelde hij zich opvallend thuis bij Ivan De Vadder, ofwel geloofde zijn mediatrainer een beetje te hard in de kracht van zelfvertrouwen als je een politieke nederlaag moet incasseren.
De Wever bleef alleszins onberoerd, want het was normaal dat zijn partij een kwart van zijn kiezers moest afstaan ten voordele van het Vlaams Belang. Waarom? Het “onbehagen” dat vandaag leeft omwille van het terreurklimaat en de opkomst van vluchtelingen. Het was met name een Europese tendens: extreemrechts ging ook in onze buurlanden vooruit in de peilingen. Het klinkt alleszins logisch. Heel plausibel.
Het meest interessante moment van de avond was in ieder geval een blunder, niet van Bart De Wever, maar van Karel Verhoeven. Verhoeven sprak van een “verflinking” van het discours van N-VA “op vlak van Islam, migratie en asiel”. Ter verduidelijking voegde hij eraan toe: “Ook mijnheer De Wever is flink gegaan op migratie, kritisch op Islam”. Waarop de strateeg in De Wever antwoordde: “Kunt u daar eens een voorbeeld van geven, waar ik kritisch ben over dé Islam? Ik ken er namelijk geen”. Pijnlijk moment. Gênant moment, zo een hoofdredacteur van een kwaliteitskrant met zijn mond vol tanden zien in prime time, bewust van zijn uitschuiver en incapabel om een voorbeeld aan te halen. Zo bleef het idee dat de overwinning van het Vlaams Belang het gevolg zou zijn van een hard N-VA discours zo goed als uitgeschakeld.
Consequente selectiviteit
“Als we de standpunten uiteenzetten van wat mevrouw Homans zegt, van wat staatssecretaris van asiel en migratie”, begint Verhoeven, maar De Wever speelt kort op de bal: “over dé Islam?”, zo mogelijk nog nonchalanter dan bij het begin van de uitzending. Verhoeven herpakt zich: “Het gaat over een hele sfeer die geschapen wordt in het discours”. Hij lijkt goed op weg, maar zelfs dan kon hij met moeite op zijn woorden komen. Het enige voorbeeld dat hij kon aanhalen was de invraagstelling van de Conventie van Genève, maar dat was voor De Wever niet moeilijk om te verdedigen, in een context waarin zelfs internationale verplichtingen in vraag worden gesteld door grote namen, uit schrik voor een onbeheersbare migratiegolf. Of, beter gezegd, uit schrik voor het ‘onbehagen’ van de kiezers, veroorzaakt door het idee van een dergelijke migratiegolf.
Het is begrijpelijk dat Verhoeven tekort schiet op zulk moment, live in de studio, tegenover de bekwame debatteerder die Bart De Wever wel degelijk is. Het is ook begrijpelijk omdat hij alleszins niet dezelfde gevoeligheid zal hebben als de slachtoffers van dát discours waar hij naar refereert. Maar dat is ook jammer, want hij had heel wat voorbeelden kunnen aanhalen over de “verflinking” van het discours van N-VA “op vlak van islam, migratie en asiel”.
N-VA is met name heel consequent geweest de voorbije jaren in de harde houding tegenover migratie, asiel, islam, allochtonen, racisme enzovoort. Het gaat over Liesbeth Homans die het racisme herhaaldelijk relativeert en reduceert tot een excuus voor de eigen mislukking. Het gaat over de jarenlange weigering om te aanvaarden dat de aanwezigheid van racisme zorgwekkend is in onze politiekorpsen. Over stigmatiserende uitspraken over “staatfeesten” en een “significant” aantal “dansende moslims”, zonder bewijs noch respect voor de betekenis van het woord ‘significant’. Het gaat over toegeven dat die woordenkeuze ongelukkig was, maar dan ook toejuichen dat meer dan 70% van de Vlamingen die naar alle normen verkeerde uitspraken steunen. Het gaat over uitspraken van de Antwerpse burgemeester over Berbers en Arabische muziek. Dezelfde burgemeester die over de boerkini zei dat we als Europeanen zouden moeten mogen zeggen “dit mag niet, omdat we dat niet willen”, waarmee hij zijn eigen wil boven de grondwet stelde. Dezelfde burgemeester die herhaaldelijk vroeg aan moslims om zich te distantiëren van daden waar ze niks mee te maken hadden. Het gaat over Zuhal Demir die beweert dat nagefloten worden door een bouwvakker haar ego streelt, maar als allochtone jongeren het doen dat haar kwaad maakt. Over haar harde uitspraken in Terug Naar Eigen Land, veralgemeningen waar ze zich later voor excuseerde, iets dat ze hopelijk zal onthouden. Het gaat over de weigering om de meerwaarde te zien van bepaalde migrantengroepen, zelfs als je je daar onder dwang moet voor excuseren. Het gaat alleszins over de misprijzende en stigmatiserende houding van staatssecretaris Francken in het management van een asielcrisis, wanneer hij spreekt over “knusse tentenkampjes” of zijn grondwet-negerende nieuwkomersverklaring. Het gaat over herhaaldelijke en onwettige pogingen om ‘migrantentaksen’ in te voeren. Het gaat over brutale uitspraken en/of tweets van Karim Van Overmeire en Annick De Ridder (toegegeven, die van de eerste zijn van een ander kaliber dan die van de tweede, maar haar “lijstje f*ck ups” van CD&V, “lahlali, verzet tg verdoofd slachten, youssefkobo, #wirschaffendas,..” volgde wel degelijk een patroon). Het gaat over de veel te lange weigering van minister Muyters om praktijktesten in te voeren voor onze arbeidsmarkt ondanks overdonderend bewijs van het nut ervan en de duidelijke urgentie van dergelijke maatregelen. Het gaat over de weigering om praktijktesten in te voeren voor onze arbeidsmarkt. Het gaat over De Wever die paraat staat als het katholiek onderwijs toenadering zoekt met andere religies, net zoals het gaat over hoe Peter De Roover reageert op de noodkreet om onze scholen meer gemengd te maken (Weet u het nog? Dat elkaar leren kennen alleen maar vooroordelen bevestigt?). Het gaat over het antwoord van Marius Meremans wanneer men pleit voor meer diversiteit in onze kunsten (“op naar de dictatuur van de diversiteit” stel je voor, in een sector waar diversiteit amper te bespeuren valt). Over de kruistocht tegen het onverdoofd slachten, ondanks advies van de Raad van State. Het gaat over een veel te lange alinea, die helemaal niet volledig is en de kiezers elke dag overtuigt dat ‘de ander’ een bedreiging vormt, een probleem.
Dat is wat Verhoeven bedoelde met “verflinking” van het discours van N-VA “op vlak van islam, migratie en asiel”. Dat is wat hij bedoelde met “een hele sfeer die geschapen wordt in het discours”. En daar is N-VA uiteraard maar een kopie waar het origineel Vlaams Belang van is. En het is duidelijk dat wanneer N-VA een hard discours voortdurend teruggefloten ziet, botsend tegen de grenzen van onze grondwet, de bedrogen extreemrechtse kiezers terug naar hun roots gaan.
Nog altijd
Die houding is alleszins niet te stoppen. Vorige week publiceerde N-VA-kamerlid Jan Spooren het volgende op de website van zijn partij: “Op vraag van de N-VA komt er een einde aan een vorm van sociale shopping waarbij 65-plussers naar hier migreerden om de inkomensgarantie voor ouderen (IGO) te ontvangen, zonder ooit zelf iets te hebben bijgedragen aan onze sociale zekerheid”. De IGO is een laatste vangnet tegen armoede. Dit vangnet weg te nemen enkel voor bejaarde migranten maakt de kiezer duidelijk waar ze voor staan: N-VA reageert voortdurend hard op alles wat naar islam, migratie, asiel en dergelijke zaken ruikt om de extreemrechtse kiezers terug te winnen.
Zo kwam Liesbeth Homans vorige week ook terug met haar boetes voor anderstaligen die nood hebben aan sociale woningen en kondigde Francken trots aan dat mensen die hier geboren en getogen zijn dankzij zijn partij mogen worden gerepatrieerd. Hij verklaarde ook de toename van vrijwillig teruggekeerde Irakese asielzoekers met de woorden “die komen hier toe en die verwachten een mooi appartement, een dure wagen en direct al een loon en hun familie te kunnen laten overkomen, maar de realiteit is totaal anders. In die zin zijn die heel ontgoocheld een heel veel Irakezen keren terug", bijzondere stigmatisering op dezelfde dag dat meer dan 250 dodelijke slachtoffers vielen in Bagdad als gevolg van de zoveelste aanslag.
Dat is dezelfde staatssecretaris die een maand geleden in De Standaard zei dat hij een nieuwe “extreemrechtse golf over Vlaanderen” verschrikkelijk zou vinden. Maar toegeven dat zijn partij een belangrijke rol speelt in die opmars doet hij niet. Hij neemt liever zoveel als toelaatbaar van hun discours over, inclusief de “bezorgdheid over de islam” van mensen die weggezet worden als “simpele zielen” en “moslimhaters”.
Toegegeven
Het is alleszins waar dat België, Vlaanderen in het bijzonder, geen geïsoleerd geval vormt. Het is uiteraard een Europese tendens dat extreemrechts aan populariteit wint, en dat kan je niet verklaren met de standpunten van de burgemeester van een relatief kleine stad aan de Schelde. Wat Bart De Wever niet zegt is dat de intrede van het anti-migratie en anti-islamdiscours in de mainstream óók een Europese tendens is. Duidelijk zichtbaar dankzij de Brexit en misschien met pieken in Oost-Europa, maar alleszins wijdverspreid in onze nabije buurlanden. En dat het salonfähige anti-islamisme ook elders een verklaring vormt voor de opmars van extreemrechts.
Ooit had dat “cultureel onbehagen”, zoals De Wever die noemt, die angst voor alles wat met Islam wordt geassocieerd, een duidelijke naam. Angst voor de islamisering was dat en het was aan extreemrechts om zoiets te durven uitbuiten voor politiek winst. Tegenwoordig is dat mainstream geworden.
De opmars van extreemrechts is een boemerang. Een boemerang die vertrokken is in de vorm van schijnbaar kleine, maar alleszins consequente standpunten inzake moslims, islam, migranten, allochtonen, racisme en andere kwesties. Een boemerang die vertrokken is in de vorm van selectieve verontwaardiging en polariserend discours. Een boemerang die al lang onderweg is en alleen maar sterker wordt, omdat die gevoed wordt door de haat en de angst die in een significant aantal kiezers daarmee worden aangewakkerd.
En die boemerang slaat telkens weer terug. In het gezicht van wie het gooit.
