De stilte na Oslo toont dat de weerstand verlamd is door een overheersend rechts politiek klimaat.
Anders B. Breivik ... En wat als wijzelf het monster hebben geschapen ?
Mehtab Afsar, de secretaris generaal van de Islamitische Raad van Noorwegen was in het buitenland toen de aanslag in Oslo gebeurde. « Mensen uit onze gemeenschap belden me op in paniek », vertelde hij achteraf aan Richard Galpin, de BBC correspondent in Oslo. « We hoorden dat er Moslims werden aangevallen in Oslo, mensen vroegen me om hulp... Ik kon alleen maar hopen dat de berichten over de aanslag niet klopten .. ».
Met een beetje verbeelding kan men zich voorstellen wat er zou gebeurd zijn, moest de dader, een blanke fascist, niet nog dezelfde dag gevat zijn. De hel zou zijn losgebroken, niet alleen voor de 100.000 moslims in Noorwegen, maar over heel Europa.
Hoe lang zou het geduurd hebben voor Wilders, Dewinter, Le Pen, de English Defence League en andere Vrijheids en Vooruitgangspartijen, direct of indirect, hadden opgeroepen tot een publieke Koranverbranding ? Hoe lang voor de moskees in Europa zouden branden ? Hoe lang voor moslimvrouwen op straat de hoofddoek zou zijn afgerukt ? Hoe lang voor het hoogste niveau van terreurdreiging zou zijn afgekondigd in alle Europese landen? En als kers op de taart : hoe lang voor de VS de uitlevering van de 'ennemy combatant' had gevraagd, als hij intussen al niet ontvoerd zou zijn door de CIA om naar Guantanamo gedeporteerd te worden ? Al is dit laatste scenario onwaarschijnlijk, alleen maar omdat de CIA 'moslim-terroristen' alleen maar in het geheim ontvoerd. Maar als al de voornoemde scenario's wél mogelijk en realistisch zijn, waar zijn we dan in Europa aanbeland ?
Het uitblijven van een reactie na de fascistische aanslag ...
Toen de feiten met een zeldzame precisie bekend werden en de identiteit, profiel en schrijfsels van de dader breed uitgesmeerd, was het contrast tussen een mogelijk progrom van extreem-rechts en het uitblijven van een reactie van de democratische kant misschien nog verontrustender dan de aanslag zelf.
Niet dat ik voor vergelding of voor brandende katholieke kerken of clublokalen van extreem-rechts ben. Maar ik ben er wel zeker van dat je een paar decennia geleden na een drama als dat in Oslo en Utoeya, vakantie of niet, gegarandeerd massale protestmanifestaties tegen racisme en fascisme door de straten van alle Europese hoofdsteden had zien trekken. Dertig jaar geleden pleegde extreem-rechts al bomaanslagen in diverse Europese steden, en als reactie hierop trok op 20 october 1980 een massabetoging tegen racisme, anti-semitisme en xenofobie door Brussel. Parlement en senaat volgden : in 1981 stemden ze een wet tegen het racisme. 10 jaar later, in 1991, scoorde het Vlaams Blok voor de eerste keer spectaculair bij de verkiezingen (« Zwarte Zondag »). Daarop volgde opnieuw een massale reactie. 1 miljoen Belgen tekenden een petitie (Objectief 479.719) voor het automatisch toekennen van de Belgische nationaliteit aan alle migranten, die vijf jaar in België verbleven.
Het lijkt vandaag allemaal ver weg en lang geleden.
De emotionele schok over de moord op tientallen jongeren, die door Anders B. Breivik methodisch werden afgeslacht, als was hij een commandant van een nazi-kamp, mobiliseert geen massa's meer. Hij zal geen democratische politieke verschuiving, laat staan een Europese omwenteling, teweeg brengen. De vakbonden gaven geen kick, laat staan dat ze een oproep tot werkonderbreking op Europees vlak lanceerden. De Europese socialistische zusterpartijen van de Noorse socialistische partij gaven in het beste geval wat bloemen voor de slachtoffers en legden wat (electorale) verklaringen af tegen extreem-rechts. Van wat ooit radikaal links heette of van wat ooit de anti-fascistische beweging in Europa was, kwam er ook niets. Na de aanslag, verwoordde Erik De Bruyn, woordvoerder van de radikale linkse oppositie in Vlaanderen, goed de politiek van links. Vooreerst stelde hij ons gerust door te zeggen dat hij 'met de Islam even weinig voeling heeft als met de cultuur van 'kakmadammen met naaldhakken in 4X4'. Dat is zijn volste recht natuurlijk. Maar na een aanslag die de Islamisering als doelwit had is dit een grove uitspraak, en wat het verband is, ontgaat me, maar kom. Vervolgens stelt hij dat links een fout zou begaan door zich te lanceren in een strijd voor de 'maximale religieuze en culturele ontplooiing' van de immigranten. Tenslotte stelt hij dat het probleem is dat het neo-liberalisme immigatie is gaan gebruiken om een verregaande deregulering door te voeren. De werkende mensen zijn dus immigratie gaan vereenzelvigen met sociale achteruitgang. Voor Eric De Bruyn is de oplossing dat links moet benadrukken wat ons allemaal verbindt en opnieuw de sociale rechten van alle werkende mensen moet verdedigen. (1). Dat soort verklaringen is niet alleen gevoelloos, vervelend en onjuist. Het is in een notedop ook de kapitulatie van links in een van de rijkste regio's ter wereld voor de strijd tegen oorlog, racisme en Islamofobie en tegen het superioriteitsgevoel van de blanke werkende Belgen/Vlamingen tegen de migranten-onderklasse. Iedereen beseft dat in het huidige racistische klimaat, zeker in Vlaanderen, een pleidooi voor de eenheid al lang niet meer volstaat. Wat als een eerste objectief van links de effectieve stopzetting van 10 jaar oorlog zou moeten zijn ? Wat als een andere taak zou zijn om na een aanslag als die in Oslo een campagne op te zetten voor volledige sociale rechten en voor gelijkheid en democratie voor de minderheden in onze samenlevingen ? Voor de werkloze en gediscrimineerde werkers, met of zonder hoofddoek, in de onderaannemingen, in de onderbetaalde en tijdelijke jobs ? Wat als een andere taak zou zijn de Europese arbeidersklasse de solidariteit met hun strijdende broeders en zusters in de Arabische wereld bij te brengen en voor hen acties van solidariteit op te zetten. Een strijd voor de verdediging van de « sociale rechten van alle werkenden » ? Zeker. Maar niet zonder alle bovenvernoemde punten. Zoniet zal een strijd voor 'sociale rechten' alleen maar uitlopen op de verdediging van de sociale privilegies van een (blanke) arbeidersaristocratie en middenklasse.
De stilte na Oslo toont dat de weerstand verlamd is door een overheersend rechts politiek klimaat. Verzet heeft plaatsgeruimd voor angst en voor opportunisme van de partijen voor het racisme van de leden en de stemmers. De aanslagen en het geweld worden weliswaar veroordeeld : 'we zijn tenslotte geen barbaren'. Maar intussen vindt men dat er wel degelijk « een probleem » is (wel te verstaan met de godsdienst, met de Islamisering, met de criminaliteit, kortom met de aanwezigheid zelf van migranten en vluchtelingen).
De vraag is dus niet of Breivik alleen handelde. De echte vraag is in hoeverre de denkbeelden van Breivik ook stillaan de onze werden. Zijn 'excessen' worden dan niet meer dan 'collateral dammage' in een juiste strijd. Indien wij dat klimaat niet radikaal omkeren, zullen onvermijdellijk nieuwe Breiviks opstaan.
1www.roodlinks.be
