Uitzonderlijke tijden vragen om uitzonderlijke maatregelen. We worden geconfronteerd met een wereldwijde pandemie, een klimaatcrisis, een dreigende recessie en een mogelijke depressie. De gezondheid van de meest kwetsbaren en de hele mensheid staat op het spel. Maar er is niets nieuws aan racisme, vreemdelingenhaat en discriminatie. De moord op George Floyd, het zoveelste Afro-Amerikaanse slachtoffer van buitensporig politiegeweld,[1] samen met een sterfterisico van etnische minderheden dat 2 tot 4 keer hoger ligt door COVID-19,[2] legt sociale en structurele onrechtvaardigheden bloot die al eeuwenlang bestaan en voortkomen uit dezelfde overlappende systemen van onderdrukking.
Een daad van geweld die viraal gaat op sociale media, vergelijkbaar met de Amerikaanse burgerrechtenprotesten in de jaren 60 op televisie, creëert wereldwijd een bewustzijn over politiegeweld. We zien hoe de mensheid zich plots spontaan verenigt rond het veroordelen van racisme.
Racisme en xenofobie gaan over ‘verdeel en heers’ en uiteindelijk over macht. Samen vormen ze een structurele vorm van geweld die er in het uiterste geval toe leidt dat onschuldige mensen worden vermoord.
Maar politiemoorden zijn dagelijkse kost in verschillende uithoeken van de wereld[3] en de slachtoffers zijn meestal jonge, arme mannen uit gemarginaliseerde groepen. Als het gaat om geweld, doorkruisen ras en gender elkaar. Dit betekent dat zwarte vrouwen en andere vrouwen uit minderheden een groter risico lopen op seksueel en intiem partnergeweld[4] en dat zwarte trans vrouwen oververtegenwoordigd zijn in de slachtoffercijfers van haatmisdaden.[5] Onze maatschappij is gebouwd op raciale hiërarchieën (een koloniale erfenis) die doordringen tot structuren, geschiedenis, politiek en uiteindelijk ook onze geesten. Publieke daden van geweld zijn zichtbare symptomen van diepgewortelde structurele en culturele vormen van racisme. Eronder en minder zichtbaar ligt een piramide van misbruik, marginalisering en onrechtvaardigheid die in elke samenleving voorkomt.
De vormen van discriminatie en de doelwitten kunnen variëren: in sommige samenlevingen zijn ze gebaseerd op ras of etniciteit, in andere op kleur, kaste, geloofsovertuiging, verbondenheid met een land of iemands migratiestatus. De onderliggende tegenstellingen die deze onrechtvaardigheden veroorzaken zijn echter grotendeels vergelijkbaar. Racisme en xenofobie gaan over ‘verdeel en heers’ en uiteindelijk over macht. Samen vormen ze een structurele vorm van geweld die er in het uiterste geval toe leidt dat onschuldige mensen worden vermoord.
De uitbraak van COVID-19 heeft een crisis in ons sociaal en politiek weefsel aan het licht gebracht die verder reikt dan de uitbraak zelf: een ongemakkelijke neiging tot racisme, vreemdelingenhaat en onverdraagzaamheid die nu nog versterkt wordt door transnationele gezondheidsuitdagingen en nationale politiek. Heel de wereld is getuige geweest van de belastering van bepaalde nationaliteiten, waaronder openlijke vormen van sinofobie.[6] Politiek gezien is xenofobie als wapen gebruikt om grenscontroles tegen bepaalde nationaliteiten af te dwingen en de rechten van migranten te ondermijnen.[7] In het Verenigd Koninkrijk hebben etnische minderheidsgroepen een grotere kans om een ernstige acute infectie van het coronavirus 2 (SARS-CoV-2) te krijgen en lopen ze vervolgens een groter risico op een ernstige vorm van de ziekte.
Hoe dat komt? Mensen uit minderheidsgroepen werken vaker als sleutelfiguren in eerstelijnsjobs die hen blootstellen aan SARS-CoV-2 en wonen vaker met veel mensen in een krappe huisvesting, waardoor sociale afstand houden haast geen optie is.[8] Ze hebben minder directe toegang tot gezondheidszorg, wat betekent dat ze te laat zorg krijgen in een slechtere toestand en met een grotere kans op onderliggende ziekten die hen een hoger risico op overlijden geven. In sommige gevallen verlaagt het bestaan van deze comorbiditeiten de kansen op intubatie en beademing. Dit leidt tot een dubbele belasting, namelijk een grotere kans om ernstig ziek te worden en minder kans op intensieve zorg.[9] Onder deze directe oorzaken van een slechte gezondheid liggen racisme en structurele vormen van discriminatie. Gemarginaliseerde groepen worden in alle sociale determinanten van de gezondheid benadeeld.
Racisme is een fundamentele oorzaak van een slechte gezondheid.
Maar racisme is meer dan dat. Het is een fundamentele oorzaak van een slechte gezondheid.[10] Op alle sociaaleconomische niveaus hebben gekleurde mensen slechtere gezondheidsuitkomsten.[11] Racisme cumuleert in de loop van het leven, wat leidt tot de activering van stressreacties en hormonale aanpassingen, waardoor het risico op niet-overdraagbare ziekten en biologische veroudering toeneemt.[12] Dit trauma wordt ook van generatie op generatie overgedragen en treft de nakomelingen van de aanvankelijk getroffenen via complexe biopsychosociale trajecten.[13] De wortel van deze zogenaamde biologische oorzaken is racisme, niet het ras zelf.
Onze maatschappij is niet gezond. De symptomen - racistisch geweld, excessieve ziekte- en sterftecijfers onder etnische minderheden - weerspiegelen de oorzaak: een onrechtvaardige en ongelijke samenleving. Door technocratisch en apolitiek te blijven, zijn wetenschappers en artsen medeplichtig aan het in standhouden van discriminatie. Als professionelen uit de gezondheidszorg moeten we meer doen dan alleen het beschrijven van ongelijkheden in geïsoleerde omgevingen. We moeten de meervoudig kruisende en samengestelde systemen van onderdrukking ontmantelen die dergelijke ongelijkheden en onrechtvaardigheden in stand houden.
Met die opzet produceren we een reeks academische papers om de complexe uitdagingen van racisme en xenofobie in het gezondheidsdiscours te centreren. We werken samen met een divers team van academici en activisten wereldwijd om onrechtvaardigheden te benadrukken, oplossingen te vinden en verandering te bewerkstelligen. Daarnaast lanceren we de Race & Health beweging, een multidisciplinaire gemeenschap van praktijken die ook buiten de sociale media zal blijven bestaan. Ons doel is om een katalysator te zijn in het aanpakken van de negatieve gezondheidseffecten van racisme, xenofobie en discriminatie. Academische output op zich volstaat niet. We moeten het bewijs gebruiken om te pleiten voor verandering en verbetering van de gezondheid. Daarom doen we een oproep aan iedereen om mee na te denken over de volgende vragen: wat moeten we nu ondernemen, en hoe pakken we dat best aan?
Racisme is dodelijk en dit is een volksgezondheidscrisis die we niet langer kunnen negeren. Wanneer nemen we als professionelen in de gezondheidszorg onze verantwoordelijkheid op?
Deze tekst werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd in The Lancet. Voor meer over The Race & Health movement, zie: raceandhealth.org
Noten
[1] Edwards F, Lee H, Esposito M. Risk of being killed by police use of force in the United States by age, race–ethnicity, and sex. Proc Natl Acad Sci USA 2019; 116: 16793–98.
[2] White C, Nafilyan V. Coronavirus (COVID19) related deaths by ethnic group, England and Wales Office for National Statistics. May 7, 2020. https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/birthsdeathsandmarr… (accessed June 8, 2020)
[3] BBC. Rio violence: police killings reach record high in 2019. Jan 23, 2020. https://www.bbc.com/news/worldlatinamerica51220364 (accessed June 8, 2020).
[4] Stockman JK, Hayashi H, Campbell JC. Intimate partner violence and its health impact on ethnic minority women. J Womens Health 2015; 24: 62–79.
[5] Human Rights Campaign. Violence against the transgender community in 2019. https://www.hrc.org/resources/violenceagainstthetransgendercommunityin2019 (accessed June 9, 2020).
[6] Larsson P. AntiAsian racism during coronavirus: how the language of disease produces hate and violence. March 31, 2020. http://theconversation.com/antiasianracismduringcoronavirushowthelanguageofdiseaseproduceshateandviolence134496 (accessed June 8, 2020).
[7] UN. COVID19: UN counters pandemicrelated hate and xenophobia. May 11, 2020. https://www.un.org/en/coronavirus/covid19uncounterspandemicrelatedhateandxenophobia (accessed June 9, 2020).
[8] Platt L, Warwick R. Are some ethnic groups more vulnerable to COVID19 than others. May 1, 2020. https://www.ifs.org.uk/inequality/chapter/aresomeethnicgroupsmorevulnerabletocovid19thanothers/ (accessed June 9, 2020).
[9] National Institutes for Health and Care Excellence. COVID19 rapid guideline: critical care in adults. April 29, 2020. https://www.nice.org.uk/guidance/ng159 (accessed June 7, 2020)
[10] Phelan JC, Link BG. Is racism a fundamental cause of inequalities in health? Annu Rev Sociol 2015; 41: 311–30.
[11] Williams DR, Priest N, Anderson NB. Understanding associations among race, socioeconomic status, and health: patterns and prospects. Health Psychol 2016; 35: 407–11.
[12] Bécares L, Nazroo J, Kelly Y. A longitudinal examination of maternal, family, and arealevel experiences of racism on children’s socioemotional development: patterns and possible explanations. Soc Sci Med 2015; 142: 128–35.
[13] Krieger N. Measures of racism, sexism, heterosexism, and gender binarism for health equity research: from structural injustice to embodied harman ecosocial analysis. Annu Rev Public Health 2020; 41: 37–62.
