Het nieuwe bestuursakkoord van de Vlaamse regering doet opnieuw heel wat stof opwaaien. Gezien het grote gewicht van de N-VA in de Vlaamse regering, hoeft het niet te verwonderen dat er veel ongenoegen heerst over het zeer rechtse discours van die partij. Een cartoon van Lectrr vatte de teneur heel goed samen door een journalist af te beelden die de nieuwe Vlaamse minister-president vraagt welke klimaatambities hij heeft. Het antwoord van Jambon luidt: “We gaan de opwarming tegengaan door onze samenleving zo kil mogelijk te maken.”
De twee coalitiepartners in de nieuwe Vlaamse regering doen er bijgevolg alles aan om zichzelf voor te stellen als het sociale tegengewicht. Ze pretenderen de partijen te zijn die er de harde kantjes afvijlen en die ervoor zorgden dat het uiteindelijke bestuursakkoord voldoende gebalanceerd bleef. Alleen blijkt uit hun communicatie voor de eigen achterban dat ze daar weinig van in huis brengen – toch zeker niet wat het migratie- en integratiebeleid betreft.
De inconsistentie van Open VLD
Neem nu de digitale flyer van Open Vld over “een nieuwe aanpak op integratie” die ze vol trots op hun sociale media plaatsten.
Aan de ene kant benadrukt de partij nogal sloganesk dat ze het samenleven wil verbeteren door “discriminatie te bestrijden”. Maar aan de andere kant staat er ook dat men “striktere toegang tot sociale voordelen” wenst. De inconsistentie kan moeilijk groter. Die striktere toegang tot sociale voordelen geldt immers niet voor alle burgers. Het geldt voor een specifieke groep: nieuwkomers uit niet-Europese landen. Zo kregen we ondertussen te horen dat deze nieuwkomers minder gemakkelijk kindergeld zullen krijgen. Dat betekent dan ook dat kinderen die opgroeien in precaire familiesituaties nog minder ondersteund zullen worden. Met andere woorden: deze maatregel zorgt eigenlijk voor structurele discriminatie van niet-witte kinderen.
De blijdschap rond het feit dat “een neutrale overheid” tot hun “nieuwe aanpak op integratie” behoort, roept gelijkaardige vraagtekens op. Was de overheid voorheen dan niet neutraal? Voorzag ze in de afgelopen jaren geen neutrale dienstverlening? Dat zou straf zijn.
Maar iedereen weet natuurlijk waarover het gaat: vrouwen met een hoofddoek worden de toegang ontzegd tot overheidsjobs. Omwille van dat specifieke kledingstuk zouden zij naar verluidt niet in staat zijn om neutrale dienstverlening te voorzien. In het regeerakkoord lees je op dat vlak trouwens dat niet alleen uiterlijke symbolen van levensbeschouwelijke, religieuze of politieke aard achterwege moeten blijven, maar ook van alle “andere overtuigingen”. Je zal maar eens een mening hebben.
Ook hier gaat het dus niet om ‘integratie’ en wel om discriminatie van mensen die niet geheel aan de norm voldoen. Met andere woorden, Open Vld wil discriminatie bestrijden door ze te vergroten. Begrijpe wie begrijpen kan.
CD&V in hetzelfde bedje ziek
De digitale flyer van CD&V over hetzelfde thema is in hetzelfde bedje ziek. Ook die staat bol van de inconsistenties.
Zo lees je op deze afbeelding dat “rechten en plichten opnieuw in evenwicht” zullen zijn. Waren die voorheen dan uit evenwicht? Welke voorbeelden kan de CD&V opnoemen van mensen die allerhande voordelen kregen terwijl ze zich niet aan de gangbare wetgeving moesten houden?
Maar daar gaat het opnieuw niet over. Zo’n zin is enkel bedoeld om de schijn op te houden dat nieuwkomers op één of andere manier aanspraak konden maken op rechten zonder aan de plichten te voldoen. Dat is geenszins het geval. Meer nog, al enkele jaren worden hun rechten steeds meer voorwaardelijk gemaakt. En het huidige regeerakkoord doet daar nog een stevige schep bovenop. Het omgekeerde is dus waar: wanneer rechten en plichten uit balans zijn, is dat omdat politici de sociale rechten van een specifieke groep mensen wegneemt tot wanneer ze aan extra plichten voldoen.
Dat sluit naadloos aan bij de laatste zin op de afbeelding: “Eerst bijdragen, dan ontvangen.” Ook dat klinkt voor velen vanzelfsprekend, maar als je er even op doordenkt, blijkt dat niet het geval te zijn. Want wanneer je als kind van Vlaamse ouders geboren wordt, krijg je tientallen jaren allerhande vormen van ondersteuning. Veel medische kosten worden terugbetaald, onderwijs is grotendeels gesubsidieerd en noem maar op. Pas op latere leeftijd zal je financieel bijdragen aan de staatskas.
Waarom zou het dan niet om iets gelijkaardig gaan wanneer bepaalde vormen van opvang voorzien worden voor nieuwkomers (zoals, bijvoorbeeld, taalcursussen)? Nieuwkomers zijn overwegend (jong)volwassenen die veelal snel ingezet kunnen worden op de arbeidsmarkt – toch veel sneller dan iemand die eerst minstens 16 jaar school moet lopen. Onderzoek wijst dan ook uit dat immigratie vaak meer opbrengt dan het kost. Volgens Oeso-berekeningen uit 2013 zouden migranten aan de Belgische overheidsfinanciën een nettobijdrage leveren van ongeveer 3 miljard euro.[1]
Dus al prijken bovenaan de flyer van CD&V ronkende woorden als “kansen en verantwoordelijkheid”, van kansen is er uiteindelijk weinig sprake. Het veronderstelde evenwicht van rechten en plichten is in realiteit een exclusieve nadruk op de plichten. De rechten worden dan een paternalistische gunst die de staat verleent. Net als bij Open Vld is er bij CD&V sprake van een verdoken ‘eigen volk eerst’. De christelijke naastenliefde is ver te zoeken.
Een discours van wantrouwen
Hoewel ze in TV-debatten soms anders beweren, vormen CD&V en Open Vld op dit moment geen tegengewicht voor de kille hardheid van N-VA. In realiteit stemmen ze er volmondig mee in, trekken ze geen grenzen waar deze getrokken moeten worden en brengen ze geen enkele correctie aan. Wat betreft het migratie- en integratiebeleid is ook hun boodschap er vooral één van wantrouwen en verplichten. Je hoeft geen driehonderd bladzijden regeerakkoord doorworstelen om dat te zien. Het volstaat om hun sociale media campagnes te bekijken die hun ‘rechtvaardige’ kant moeten tonen.
[1] Jean-Michel Lafleur en Abdeslam Marfouk met medewerking van Nadia Fadil, Migratie in België in 21 vragen en antwoorden, Universitaire Pers Leuven, 2018, p. 105; Oeso, The fiscal impact of immigration in oecd countries, in ‘International Migration Outlook 2013’, oecd Publishing. https://globalmigrationgroup.org/system/files/Liebig_and_Mo_2013.pdf
