![[Aflevering 1] De Wever en de kracht van verandering](https://kifkif.be/sites/default/files/styles/large/public/oldsite-data/sam_1459_1.jpg?itok=E829Fnpj)
De politieke communicatie van N-VA is op maat gemaakt van de heersende medialogica en domineert de politieke berichtgeving. De Wever heeft zich zes maanden voor de verkiezingsdag al tot de inzet van de verkiezingen gemaakt.
4 december 2011. De Wever maakt langs zijn neus weg bekend dat hij op dieet staat. Zijn strijd tegen wat hij zelf typeert als een morbide obesitas trekt een ware soap opgang. Geen enkel medium laat het na hierover te berichten. Zowel de kwaliteitsmedia als de zogenaamd populaire media brengen het ‘nieuws’. Het blijft niet bij een berichtje, maar trekt een maandenlange stroom aan artikels op gang over de moedige strijd van De Wever. De N-VA-campagne is daarmee bijna een jaar voor de verkiezingen op gang geschoten. De media worden voor de kar van N-VA gespannen zonder dat ze er erg in hebben. Dat dieet is een fait divers. Niet?
Laten we dit dieet eens vanuit een langetermijnperspectief bekijken. Dan wordt duidelijk dat het dieet deel is van een hele brede, gelaagde en complexe verkiezingscampagne die kadert in een langere traditie van politieke communicatie van N-VA. Het dieet van De Wever en de bredere verkiezingscampagne van 2012 haakt in op de slogan die de partij in 2010 naar nieuwe hoogtes heeft gestuwd. Deze, voor N-VA, historische verkiezingen, worden gewonnen met de slogan ‘Nu durven veranderen’. Op N-VA stemmen, zo is de impliciete boodschap, vergt moed. N-VA is immers, zo luidt het discours, een partij die tegen de stroom in vaart, die niet akkoord is met de status quo en de politieke correctheid. De slogan speelt in op een zelf gecreëerd beeld van een partij die door de andere politieke partijen wordt behandeld als een gevaar. ‘De kiezer’ moet dan ‘durf’ hebben om op N-VA te stemmen; dan pas zal alles veranderen. Want die andere partijen, zo wil het N-VA-discours, willen hun postjes behouden en zijn daarom steevast bereid tot vergaande toegevingen aan de Franstaligen. Zij zijn tevreden met het premierschap en verloochenen daarom de Vlaamse zaak. Niets daarvan met N-VA: N-VA houdt het been stijf.
De rest is geschiedenis. Op 13 juni 2010 wordt N-VA de grootste partij van Vlaanderen met 28% van de stemmen. Eindelijk heeft Vlaanderen gestemd naar ‘haar volksaard’: Vlaams-nationalistisch en neoliberaal. Leeuwenvlaggen wapperen en Latijnse spreuken vliegen om de oren; de tijd van verandering is aangebroken. De Wever is op slag een volksheld. ‘Nil volentibus arduum’, niets is moeilijk voor hen die willen, schreeuwde De Wever zijn militanten en het brede publiek toe. Een nieuwe leider is geboren. De Wever is vanaf nu ‘de democratische stem van Vlaanderen’. Met hem zal alles anders worden: geen status quo, geen postjespakkerij of getalm, maar krachtdadige verandering. Di Rupo mag premier worden, de Vlamingen moeten nu eindelijk hun staatshervorming krijgen. Geen borrelnootjes maar een vette vis. Voor minder doet N-VA het niet. Geen compromis à la Belge.
Enkel echte verandering, dat is de reuzenstap naar de Vlaamse onafhankelijkheid, is aanvaardbaar voor N-VA. Hier is geen sprake van de bekende oneliner ‘Van verraad na verraad naar de Vlaamse staat’. Het is zo goed als alles of niets. N-VA parkeert zich in de comfortabele pluche van de oppositiebanken. Geen enkele verandering heeft de partij teweeggebracht, dit in tegenstelling tot de regeringspartijen. Zij realiseren niet alleen een staatshervorming, ze slagen erin om ook BHV te splitsen. Van de beloofde verandering van N-VA blijkt in de praktijk niets in huis gekomen: N-VA en De Wever staan enigszins verzuurd en gefrustreerd aan de zijlijn.
En dan komt het dieet van De Wever. Opeens beheerst hij maandenlang de media met een schijnbaar ‘niet politieke’ berichtgeving. We krijgen constante updates van de vorderingen in zijn dieet. De Wever al 35 kilo afgevallen, De Wever al 45 kilo afgevallen. We leren van alles over het proteïne-dieet. Het dieet van De Wever wordt belangrijk nieuws. Die massale mediacoverage laat De Wever toe om niet alleen te benadrukken hoe zwaar het dieet wel niet is, hij kan ook steeds een politieke boodschap communiceren: hij kan het. Hij zet door, hij heeft de moed, de durf om te veranderen. De status quo is duidelijk niet aan hem besteed. Wat De Wever niet kan op het politieke vlak, een grondige verandering doorvoeren, etaleert hij nu met zijn dieet. Hij toont dat hij het kan. En wie daar nog aan twijfelt, wordt met de neus op de feiten gedrukt als De Wever de Antwerp 10 miles loopt. Als de Vlamingen verandering willen, dan moeten ze op hem stemmen, dat is de effectieve, maar impliciete boodschap van zijn dieet.
Het is dan ook volstrekt geen toeval dat de slogan voor de gemeenteraadsverkiezingen 2012 luidt: ‘De kracht van verandering.’ Net zoals het geen toeval is dat deze slogan overal ten lande verschijnt met De Wever ernaast. Net zoals het geen toeval is dat De Wever op het verkiezingscongres aankondigt dat hij burgemeester wil worden en zichzelf voorstelt als de motor van die verandering. Als de politicus die de kracht heeft om te veranderen. ‘Het is tijd om te veranderen’ zegt hij en daarom ‘stelt hij zich kandidaat’. Hij kan het.
De formele en de informele campagne komen samen in dat weekend van 21 april 2012. De ‘doet hij het of doet hij het niet’-vraag wordt beantwoord op zaterdag en trekt de formele campagne op gang. Al communiceert De Wever paradoxaal genoeg dat hij de campagne, uit verantwoordelijkheidszin, maar zal starten in september, want er is nog veel werk in Antwerpen en dat wil hij niet verhinderen. Het etaleren van deze verantwoordelijkheidzin is een communicatieve daad die gericht is op effect generen: het toont De Wever als verantwoordelijk, niet egoïstisch. Uiteraard is deze communicatie wel deel van de verkiezingscampagne en de boodschap is even duidelijk: De Wever is uw stem waard. Op hem kan je bouwen, hij bergt zijn electorale strijd op in het belang van de stad. Hij zal zijn verantwoordelijkheid nemen voor de stad, no matter what. Toch zal het geen twee maanden meer duren vooraleer De Wever met een heuse tourbus door Vlaanderen trekt op campagne.
De informele campagne is al langer bezig en vindt de zondag na het congres met het optreden van De Wever naast Carl Huybrechts in de Antwerp 10 miles haar eerste hoogtepunt. Die dubbele politieke communicatie is uiterst efficiënt zo mag blijken uit de berichtgeving de maandag nadien. De voorpagina van Het Laatste Nieuws wordt gedomineerd door de dubbele politieke communicatie van De Wever. De Wever kiest voor Antwerpen kopt de krant, met daarnaast een foto van een bezweette De Wever bij de aankomst van de Antwerp Ten Miles met een gele vlag gedrapeerd over zijn schouders met de woorden Nil Volentibus Arduum.
N-VA overheerst niet alleen op de voorpagina van de krant, ze domineert ook de twee eerste binnenpagina’s. Het sensationele nieuws dat Pol Van Den Driesche van N-VA zich schuldig zou hebben gemaakt aan seksuele intimidatie wordt naar pagina 3 gecommuniceerd. En de politieke tegenstrevers van N-VA worden helemaal op een hoopje gecommuniceerd. Het verkiezingscongres van sp.a en Open VLD krijgen samen een 1/9de van de eerste binnenpagina. De politieke communicatie van N-VA is op maat gemaakt van de heersende medialogica en domineert de politieke berichtgeving. De Wever heeft zich zes maanden voor de verkiezingsdag al tot de inzet van de verkiezingen gemaakt.
- Dossier: N-VA. Analyse van een politieke campagne
- [Inleiding] Over deze analyses
- [Aflevering 1] De Wever en de kracht van verandering
Ico Maly is coördinator van Kif Kif. Onder zijn redactie verscheen eerder Cultu(u)rENpolitiek, dat in 2008 De Groene Waterman Publieksprijs won. Hij schreef ook De beschavingsmachine (EPO, 2009). In het najaar verschijnt zijn nieuwste boek: N-VA. Analyse van een politieke ideologie (EPO, 2012).
