het belang van sociale media is zwaar overschat
ANTWERPEN – Naar aanleiding van de recente Arabische revoluties organiseerde Mana vzw, Expertisecentrum voor Islamitische Culturen in Vlaanderen, in samenwerking met Monty en de KULeuven, een gesprek met Mohamed Waked.
Waked was van bij het begin betrokken bij de revolutie in Egypte.
Hij is tevens medeoprichter van het populaire e-zine www.jadaliyya.com, dat van op de eerste rij verslag deed over de gebeurtenissen op het Tahrirplein.
Het gesprek opent met een filmpje dat de vreugde toont van de Egyptische bevolking nadat bekend werd dat Hosni Mubarak opstapt. Mubarak leidde Egypte bijna dertig jaar als een quasimilitair regime waarin hij de oppositie geen enkele kans gaf. Of toch? Volgens Waked werd de revolutie gemaakt in de tien jaar voorafgaand aan de val van Mubarak.
‘Het politieke apparaat heeft de revolutie mogelijk gemaakt. De linkervleugel, de liberalen, de Moslim Broederschap. Maar de grote omwenteling kwam er met de tweede Palestijnse Intifada (2000-2005, fc). Voordien gebeurde alles achter gesloten deuren, nu kwam de oppositie voor de eerste maal op straat.’
Al Jazeera
De media ging een belangrijke rol toekennen aan de sociale netwerken. Dat de facebookpagina We Are All Khaled Said van de Google-directeur Wael Ghonim aan de basis lag van de revolutie, is flink overroepen, stelt Waked.
‘Het was eerder de mainstreammedia die het nieuws bij het volk bracht, vooral Al Jazeera. Die werkten samen met de revolutionairen. De sociale media hadden eerder een vals, negatief effect. De gebruikers dachten dat als je het woordje change twitterde, dat er dan ook werkelijk iets ging veranderen. Maar eenmaal het tot actie overging, bleven degenen die twitterden liever thuis.’
Tijdens de revolutie in Egypte participeerde ongeveer 20% van de bevolking. Het was de grootste revolutie ooit in Egypte. Uiteindelijk zou je kunnen denken dat de revolutie op zich redelijk makkelijk tot stand kwam, maar niets is minder waar.
‘De revolutie is nog steeds gaande. De militairen voeren een contrarevolutie. Die mannen kennen geen menselijke regels. De voorbije maanden sleepten ze tienduizend mensen voor de rechtbank. En dit zijn dan de mensen die ons land moeten leiden… Toch zie ik het niet als een staatsgreep, want de militairen zouden Egypte het liefst verlaten.’
Oppassen voor imperialisme
De militairen willen weg uit Egypte, maar wie moet het land dan gaan leiden? Momenteel heerst er dan ook een zekere vrees dat imperialistische machten zoals de Verenigde Staten en Israël, of Iran en Turkije de macht naar zich toe willen trekken.
Toch moeten de oude relaties volgens sommigen intact blijven. De militairen waren deel van het oude regime, en opgeleid door de VS. Die ‘sommigen’ zijn naast de militairen, ook de zakenlui en de bureaucratische instellingen, die over de nodige vrijheid beschikten tijdens het bewind van Mubarak. ‘En net dit moet aangepakt worden’, stelt Waked. ‘Zolang de corruptie in stand blijft, zal er niets veranderen.’
Binnen Egypte is er momenteel een complexe samenhang van verschillende groeperingen, die zelf niet weten wat doen, en vaak incompetent zijn. Daarbij bestaat er binnen de oppositie ook veel discussie.
Er is geen duidelijke agenda. Verschillende stemmen gaan op dat de Moslim Broederschap zich meer moet profileren, maar die lopen liever niet in de val. Ze willen zichtbaar zijn in het parlement, maar geen absolute meerderheid behalen.
En ze staan alleen in het politieke veld. ‘De liberalen heulen met het leger en spelen de Islamofobische kaart. De linkse partijen zijn te klein en vechten onderling, net als de nationalisten.’
Hoe verder?
Hoe dit alles zal evolueren, weet Waked niet. Er is niemand met voldoende macht om een meerderheid te halen in het parlement, maar dat vindt hij net een goede zaak. Om iets te bewerkstelligen is er volledige onafhankelijkheid nodig. Toch is er wel degelijk iets veranderd, vindt hij.
‘Tijdens de revolutie heeft de politie gefaald. Waar ze vroeger hardhandig optraden, werden ze nu overmand door de massa. Nu de zaken wat bekoeld zijn komen ze terug in de buurt, maar ze doen hun werk nog niet. Ze zullen waarschijnlijk nooit meer dezelfde slagkracht hebben als voorheen.’
Gesprek tussen Mohamed Waked en Nadia Fadil
Titel: Arabische revolutie: verslag van op het Tahrirplein
Datum en plaats: 23 mei 2011, Monty Antwerpen
