De helden van de post-racistische planeet

Azuike keek samen met zijn 8-jarige dochter naar de beelden van de moord op George Floyd. Ze werden hierbij allebei overvallen door hevig verdriet en een groot gevoel van onmacht. Dit moment was voor hem de aanleiding om deze documentaire te maken. Was zijn reactie op de beelden van de moord  wel pedagogisch verantwoord? Hoe praat je überhaupt over racisme met je kind? Hoe voed je kinderen op om een post-racistische wereld te bereiken? Kunnen we ons een post-racistische planeet voorstellen? Wat is hiervoor nodig? Hoe werken we aan structurele verandering? En wanneer verandert er echt iets?

Hij verkent hiervoor het pad vanuit eigen ervaringen en leefwereld, én vanuit vier hedendaagse pioniers die hij op een kindvriendelijke manier als superhelden in zijn documentaire inbrengt. 

Azuike is het kind van een Britse witte moeder en een Nigeriaanse zwarte vader. Hij is getrouwd met een Nederlandse witte vrouw en samen hebben ze twee jonge kinderen, die ze in Nederland opvoeden. Azuike merkt op dat er veel weerstand is bij het bespreken van huidskleur, ook in zijn familiale context. Hij vermoedt dat we dat verschil in mensen niet willen opwerpen als probleem. Hij denkt dat onze verschillen leren benoemen kan leiden tot het bespreekbaar maken van racisme, etniciteit en discriminatie. 

De Traumaheler-held

Wanneer onze opvoeders en onze omgeving responsief antwoorden op onze kinderlijke noden en behoeften, groeien we op tot creatieve veerkrachtige mensen, die vrij kunnen reageren op een steeds veranderende context

Azuike introduceert de lichaamsexpert Camille Barton als de eerste superheld. Camille Barton is kunstenaar, schrijver, psychosomatisch therapeut en traumaheler. Zij spreekt over de gevolgen van het opkroppen en opsluiten van gevoelens in het lichaam. Zij belicht wat er lichamelijk gebeurt wanneer we trauma’s (her)beleven, en schuld en schaamte ondervinden bij het voeren van moeilijke gesprekken.

Om in onze behoeften te kunnen voorzien ontwikkelen we op jonge leeftijd een aantal vaardigheden die ons helpen functioneren in het contact met andere mensen en de wereld. Wanneer onze opvoeders en onze omgeving responsief antwoorden op onze kinderlijke noden en behoeften, groeien we op tot creatieve veerkrachtige mensen, die vrij kunnen reageren op een steeds veranderende context. Wanneer we deze vaardigheden gebrekkig of niet ontwikkelen gaan we eerder reactief (vanuit trauma en wantrouwen) reageren op verandering door de ervaring van pijn, schuld en schaamte. “Om te voldoen aan de noden en behoeften van onze kinderen, moeten we eerst eens kijken naar onze eigen patronen als volwassenen.”, aldus Barton. Zij benadert dit vanuit lichaamsgewaarzijn en lichaamsbewustzijn.

De Transgenerationele held

Azuike maakt een sprong naar onze voorouders door de 'superheld' Layla Saad te introduceren. Saad, auteur, influencer en inspirator, legt de link met onze voorouders en de transgenerationele kennisoverdracht in tijd en ruimte. Door onze voorouders en hun geschiedenis te erkennen, geven we betekenis, een doel en richting aan ons leven. Zo worden we ons in het heden en de toekomst bewust van onze eigen belangrijke rol en onze verantwoordelijkheid voor de generaties die komen. Geschiedenis schrijven we in het heden en ligt niet enkel besloten in het verleden.

De Wetenschapsheld

Superheld Sennay Ghebreab is neuro-informaticus aan de Universiteit van Amsterdam, hoofd sociale wetenschappen bij het Amsterdam University College en wetenschapper. Hij werkt aan het bouwen van een technologisch megabrein. Hij is er van overtuigd dat kunstmatige intelligentie ongelijkheid kan wegwerken in de toekomst. Hij ziet de wetenschap als hulpmiddel om onze menselijke beperkingen te overbruggen: het gebruik van technologie als tool om onze vaste patronen te doorbreken.

De Verbeeldingsheld

Musa Okwonga werkt in zijn kunst met de radicale verbeelding van het onverbeeldbare, zodat het onvoorstelbare werkelijkheid wordt. Eerst in onze verbeelding en later in de realiteit.

Musa Okwonga is dichter, journalist, muzikant en 'woordsmid'. Hij weet ons onmiddellijk diep te raken met zijn superkracht om beeldende taal te gebruiken in zijn omschrijving van hoe de wereld rond hem reageert op zijn lichaam in de publieke ruimte. Hij spoort ons aan om onze verbeeldingskracht in te zetten om ons een utopie voor te stellen, die uit te spreken en ernaar te hunkeren. Hij werkt in zijn kunst met de radicale verbeelding van het onverbeeldbare, zodat het onvoorstelbare werkelijkheid wordt. Eerst in onze verbeelding en later in de realiteit. Evolueren naar een betere, post-racistische toekomst doen we volgens hem door te beginnen met ons deze voor te stellen. Hij beschouwt dit streven naar een betere toekomst als een continu proces dat nooit eindigt. Het is een houding van levenslang leren, ontdekken en onderzoeken. Het gaat om een proces van transformatie dat we met elkaar aangaan. Hierbij moeten we volhouden, doorzetten en realiseren.

De Bewustwordingsheld: jij?

Een bewustzijnsverandering kan je niet opleggen. Het kan uitsluitend bekomen worden als de nood eraan ervaren wordt vanuit een diepe behoefte in ieder van ons. De weg ernaar is via bewustwording van het samenspel van onze gevoelens, gedachten en gedragingen. Verandering is ook maar mogelijk als we onze menselijke aard, met al onze sterktes, mogelijkheden én beperkingen, leren aanvaarden. Dit proces is lang, kronkelig, vol ongemakkelijke bulten en pijnlijke drempels.

Vaak leren we onszelf beter kennen via de ander. Hiervoor moeten we verbinding maken met de ander én met iets groter dan onszelf, zodat we betekenis kunnen vinden in het kleine alledaagse. De verbinding die we maken met elkaar maken we krachtiger door te focussen op de nalatenschap van onze voorouders. Door het contact met de ander leren we bepalen waar we zelf ophouden te bestaan, waar de ander begint, wat van ons is en wat van de ander. Dit contact kan uitsluitend als er over alle facetten van het leven kan gecommuniceerd worden, open, eerlijk, transparant, zonder vrees.

De valkuil bij antiracistisch opvoeden is dat veel mensen denken dat het geen betrekking heeft op hun leven. Het lijkt al snel een overroepen probleem, of ze gaan in ontkenning omdat ze er niet mee geassocieerd willen worden. Het kan ook te pijnlijk zijn om te dragen. Antiracistisch opvoeden is belangrijk voor iedereen, niet enkel voor de slachtoffers van racisme, omdat we elkaar continu wederzijds beïnvloeden. Antiracistisch opvoeden hoort thuis bij de ontwikkeling tot een veilig gehechte afgestemde volwassene. De ontwikkeling tot iemand die kan begrenzen en toch empathisch in de wereld staat zodat die de ander blijft (h)erkennen. Het groeien als persoon en veiligheid creëren voor jezelf én de ander. Beseffen dat de een zijn veiligheid en welbevinden niet los te koppelen vallen van die van de ander. Dit is de meerwaarde van antiracistisch opvoeden. Diepgang en welbevinden volgen uit vertraging en het ontwikkelen van een wij-gevoel. Een Afrikaans gezegde stelt: If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together.