Vandaag hebben verschillende organisaties de krachten gebundeld om samen verandering te brengen in een discours gedomineerd door angst.
Het verloop van de dag werd voorgesteld. Nadia Fadil, sociologe en professor aan de KULeuven leidde het event in met een uiteenzetting van de term islamofobie. Daarop volgden drie workshops rond de thema’s politiek, onderwijs en media. Wat, hoe, waarom, vanwaar islamofobie? Vragen waarop getracht werd antwoorden te vinden.
Hoop op gelijkwaardigheid van bestaan
Herinneringen van beelden uit documentaires of biografische films over activisten die zich inzetten tegen alle vormen van onrecht kwamen in mij op. #FIBE14 zal waarschijnlijk ook in de geschiedenisboeken terecht komen als een mijlpaal in de strijd tegen ‘Islamofobie’. De aanloop naar dit evenement bleek al veel eerder gestart te zijn. Sinds vele jaren schrijven mensen boeken en artikels over dit actuele thema; publicaties van Ineke van de Valk, Thomas Deltombe zijn maar enkele voorbeelden.
Vandaag hebben verschillende organisaties de krachten gebundeld om samen verandering te brengen in een discours gedomineerd door angst.
Europese rapporten tonen ons een hallucinante stijging van agressie tegen moslims en tegen instanties met een islamitisch etiket zoals moskeeën en verenigingen. Let op: een stijging van geregistreerde cijfers. Want hoeveel mensen leggen geen klacht neer omdat zij het zinloos vinden of omwille van een andere reden? De noodzaak van het bestaan van dit forum is dan ook terecht als we een verdere polarisatie van de samenleving willen vermijden, een ‘samen leven’ waarin verschillende groepen elkaar als potentiële vijand gaan beschouwen. De geschiedenis leert ons hoe zulke situaties radicaal fout kunnen lopen.
Intellectuelen en activisten aan het woord
Samira Azabar, sociologe en lid van BOEH (Baas Over Eigen Hoofd) en Corinne Torrekens, sociologe verbonden aan de ULB ontfermden zich over het politieke luik. De workshop rond onderwijs werd geleid door Nadine Plateau, voorzitter van de Commissie van de Raad van Onderwijs voor Franstalige Vrouwen in België en Ibrahim Akrouh (MRAX). De workshop rond media die ik bijwoonde, werd geleid door Hasna Ankal journaliste bij Al Arte Magazine, Michael Privot voorzitter van ENAR (European Network Against Racism) en gemodereerd door Christophe Callewaert journalist en redacteur van De Wereld Morgen.
Tijdens de workshop werd toegelicht welk gezicht islamofobie aanneemt binnen de verschillende luiken. Daarop volgden ervaringen en een brainstorm van ideeën. De drie groepen kwamen terug samen in de grote zaal voor een terugkoppeling naar de werkgroep.
‘Hoe kritisch is de mens vandaag?’ was een vraag die bij mij opkwam bij het zien van de verschillende voorbeelden van artikels die sporadisch in de media verschijnen. Het blijkt dat na grondig onderzoek door deskundige journalisten vele artikels in sommige gevallen verzonnen zijn. Soms is de bron onbekend.
Wat 'leuke' voorbeeldjes
Een voorbeeld van zo een artikel is de fatwa over reizen naar Mars. Het blijkt hier om een man te gaan uit Dubai die elke dag een 700-tal fatwa’s uitgeeft. Wie neemt zo iemand au sérieux?
Ook zouden banken af willen van het spaarvarken omdat moslims het varken zien als een onrein dier. Blijkt een totaal verzonnen artikel te zijn. Ter informatie: joden beschouwen het varken ook als onrein. Het feit dat dit genegeerd wordt, is op zich een voorbeeld van hoe stereotiep en eenzijdig de beeldvorming die media creëren kan zijn. Er blijkt nergens een bron te vinden zijn waar ooit iemand hiervan melding gemaakt heeft.
Een fantastisch voorbeeld over beeldvorming of beïnvloeding is een studie die vertelde over verschillende plaatsen in de wereld waar je als vrouw het beste af bent. Om te studeren ging je best naar de Universiteit van Qatar, om te bevallen moet je in Griekenland zijn en in Sri Lanka om presidente te worden. Wat is daar mis mee, zou je denken? Niets eigenlijk, als een foto met enkel blanke vrouwen het artikel niet zou sieren. Welke vrouwen komen bij je op als je aan Qatar denkt of Sri Lanka? Over welke vrouwen hebben we het hier dan?
Om nog even door te gaan op dit laatste voorbeeld, wordt u ingeleid met de woorden: “U zou het niet verwachten maar….” Die intro houdt op zich al een insinuatie in.
De mensen die gevochten hebben voor persvrijheid beoogden hoogst waarschijnlijk niet deze kortzichtigheid. Maar waarom gebeurt het dan? De motivatie voor deze trend is geld. Artikels als deze verkopen.
Boeiende afronding, diverse perspectieven
Als afsluiter was er een internationaal panel waarmee de discussie werd geopend. Verschillende visies vanuit diverse perspectieven kwamen aan bod. Het was boeiend om te horen dat ondanks hetzelfde doel elk panellid een ander licht werpt op het probleem en daarmee ook de manier om ermee om te gaan kan verschillen. Ook werd duidelijk dat elk vertegenwoordigd land in het panel een andere blik werpt op oorzaak en aanpak van islamofobie omdat elk land een andere context kent.
Iets wat ik niet kan laten hier te delen is de uitspraak van Miriyam Aouragh, antropologe en studente aan de universiteit van Westminster. Haar frustratie rond de term ‘wit privilege’ was duidelijk. Ze waarschuwt ervoor om de term niet in het wilde weg te gebruiken. Volgens haar zorgt dit voor uitsluiting van bondgenoten. Niet elke blanke is tegen moslims, zwarten enz. Het diverse publiek van moslims en niet moslims was een voorbeeld van haar bewoordingen.
Superdiversiteit was duidelijk zichtbaar, zowel in het panel als in de zaal. De verscheidenheid binnen verscheidenheid. Een boeiende namiddag met interessante en aangename mensen doet me uitkijken naar het vervolg.
>> Kif Kif maakt deel uit van IMAN; Islamophobia Monitoring and Action Network, een Europese koepelorganisatie die zich inzet in de strijd tegen islamofobie. Daarnaast vervoegt Kif Kif zich bij het Belgische Forum Belge Islamoph/fobie. We bundelen alles rond het thema in het Kif Kif dossier 'Islamofobie'
