De film neemt je volledig mee in de space race, terwijl de gevoeligheden rond racisme en seksisme zichtbaar en voelbaar aanwezig zijn, zonder hier expliciet op in te gaan.
Hidden Figures heeft haar intrede niet gemist. De verfilming van het boek Hidden Figures: The American Dream and the Untold Story of the Black Women Mathematicians Who Helped Win the Space Race van auteur Margot L. Shetterly, vertelt het verhaal van drie Afro-Amerikaanse wetenschappers, Katherine Johnson (1918), Dorothy Vaughan (1910-2008) en Mary Jackson (1921 – 2005), die bij NASA achter de schermen doorheen de spinsels van racisme en seksisme de eerste Amerikaan in de ruimte proberen te krijgen. In Amerika stootte het de nieuwste Star Wars van de troon als meest bekeken film. Met drie Oscarnominaties voor onder andere Best Picture is het een absolute aanrader. Maar als fan van het boek en als iemand die kritisch naar films kijkt ben ik niet voldaan.
Als jij jezelf afvraagt waarom miljoenen vrouwen de straten zijn opgegaan voor de #WomensMarch en waarom binnen de feministische beweging er nog steeds sprake is van versnippering tussen wit/liberaal feminisme en feminisme vanuit het perspectief van Afro-Amerikaanse vrouwen, dan is deze film een ideaal vertrekpunt.
Hidden Figuresis een meeslepend verhaal waar je bij momenten helemaal warm wordt vanbinnen om dan bij andere momenten jezelf in te moeten houden om niet te vloeken over het onrecht dat zich afspeelt. Onrecht dat zich afspeelt in de levens van vrouwen en Afro-Amerikanen, twee keer pech als je beide bent.
Gemiste kansen
Dit had de film kunnen zijn die racisme, seksisme en de jaren ‘60 kon verbinden. Maar men koos duidelijk om de space race te belichten terwijl gender issues en racisme een soort tweede viool speelden. Doorheen de film stelde ik mijzelf de vraag: wanneer gaan deze drie donkere vrouwen nu eindelijk een gesprek hebben over hun frustraties? Wanneer krijgen we de onderlaag van wat hier gaande is? Helaas bleef ik op mijn honger zitten. Buiten enkele referenties naar seksisme en racisme leken de personages eromheen te fietsen. De olifant in de kamer werd niet gezien.
Een kamer vol witte mannen. Een donkere vrouw, gehuld, bescheiden of overdonderd als donkere persoon in een witte wereld? Haar aanwezigheid is alleszins een bevlekking van een witte omgeving, iedere stap onder een vergrootglas, één foutje en je ligt eruit!
Feminisme voor iedereen?
Velen hebben Hidden Figures proberen te claimen als een feministische film die de strijd van vrouwelijke wetenschapsters belicht in een door mannen gedomineerde setting. Terecht, maar Hidden Figures vertoont een specifieke vorm van feminisme, namelijk dat van donkere vrouwen die steeds moeten vechten omwille van hun kleur en hun vrouw-zijn.
Het personage van Kirsten Dunst is mij bijgebleven omdat het perfect vertolkt wat veel non-racisten in de samenleving portretteren. "I just follow the rules around here, we don’t give in to any special needs". Vaak een goedbedoelde uitspraak om te tonen dat iedereen gelijk wordt behandeld, dat niet zij maar de regels het probleem vormen. De vraag is echter door wie de regels worden bepaald. Wie heeft baat bij de regels zoals ze zijn?
Terwijl men toen en nu naar gelijke rechten tussen man en vrouw streefde viel de donker gekleurde vrouw uit de bood. Vrouw zijn vormde al een belemmering, maar haar kleur was een extra straf volgens de samenleving. Pijnlijk zichtbaar in een aantal scenes.
Octavia Spencer: ON POINT!
Dorothy Vaughan - gespeeld door Octavia Spencer, waarvoor ze een Oscar nominatie kreeg als “Best actress in a supporting role” - is een karakter om verliefd op te worden. In haar persoonlijke strijd verwikkeld met Kirsten Dunst, weet ze verder te kijken dan wat persoonlijk is. Met computers in zicht om menselijke rekenmachines te vervangen, lukt het haar deze technologische revolutie om te zetten tot een stap voorwaarts voor haar en de hele groep van Afro-Amerikaanse vrouwen bij NASA.
Zij vertolkt de moeder, vriendin en innovatieve stille kracht. Een mens naar mijn hart. Haar charismatische handelingen plagen je met subtiele humor en fijne herkenbaarheid, een vriendin die iedereen wilt hebben.
Taraji P. Henson en Janelle Monáe leveren ook prima acteerprestaties als Katherine Johnson en Mary Jackson respectievelijk. Het lukte hen zeker mij als kijker te overtuigen, maar hun karakters misten een zekere gelaagdheid. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze geen Oscarnominatie hebben ontvangen.
Warmte en liefde
Los van al deze elementen die Hidden Figures een niveau hoger hadden kunnen tillen kwam ik buiten met een zeer warm gevoel. De bewerking van oude historische beelden en speeches van Kennedy verpakken alles mooi samen. De warmte en liefdevolle sfeer waarin de Afro-Amerikaanse vrouwen en hun gemeenschap worden vertoond is een zeldzaamheid in cinematografie. Liefde zit in de kleine dingen en Hidden Figures zit vol met kleine, liefdevolle momenten. Situaties die ieder mens meemaakt in de liefde, moeilijkheden in relaties, maar ook over het krijgen van steun van je partner en je omgeving.
Moment van ongemak
Ik voelde mij soms als donkere man wel erg ongemakkelijk, om te zien dat deze briljante vrouwen door de veruitwendiging van racisme en seksisme heel goed getraind waren om steeds toestemming te vragen aan de witte mensen in hun omgeving om de eigen menselijkheid te mogen uiten. Mijn ziel werd koud bij zeer herkenbare scenes die mijn ouders, vrienden en omgeving nu nog altijd meemaken: ergens binnenkomen en de laagste positie verwachten, omdat je je plaats kent.
Hidden Figureslaat zien dat als je mensen lang genoeg als inferieur aanspreekt, ze zich ook zo zullen gedragen, zoals Steve Biko zei: “Het grootste wapen in handen van de onderdrukker is de geest van onderdrukte”. Iedere stap van Vaughan, Jackson en Johnson had toestemming nodig van een witte persoon.
Hoe vaak is het gebeurd dat vrouwen uit onze geschiedenisboeken zijn verbannen? Zelfs wanneer deze vrouwen grootse prestaties leverden en de NASA hielpen, bleven sommige deuren steeds op slot. Hoe vaak gaan mannelijke collega’s nog altijd met promoties lopen terwijl hun vrouwelijke werkneemsters eigenlijk al het werk hebben gedaan? In Hidden Figures was het soms ironisch dat de Afro-Amerikaanse vrouwen steeds de meubelen moesten redden om vervolgens terug naar de achterkamers te worden verdreven. Ver weg van de camera en de roem.
Gaan zien of niet?
De film neemt je volledig mee in de space race, terwijl de gevoeligheden rond racisme en seksisme zichtbaar en voelbaar aanwezig zijn, zonder hier expliciet op in te gaan. Voor vrouwen en zeker vrouwen van een andere afkomst zijn bepaalde scènes pijnlijk herkenbaar, zoals ergens aankomen en automatisch gezien worden als poetsvrouw. Maar dat de film zich afspeelt in Virginia in 1965 en de personages geen diepgaand gesprek hebben rond wat er gaande is in Amerika, lijkt tegelijkertijd ongeloofwaardig. Daarom is Hidden Figures eerder een feel good film waarbij jouw emoties een rollercoaster trip zullen meemaken. Voor generaties vrouwen en zeker vrouwen van Afrikaanse origine zijn deze drie vrouwen heldinnen die zeker jouw cinemabezoek waard zijn. Want hun verhaal mag absoluut niet meer hidden blijven.
Hidden Figures, van Theodore Melfi. Vanaf 01.02 in de bioscoop.
