Wat ik zag was storend, zeker als je rekening houdt met het feit dat dit programma 1.707.667 huiskamers bereikt (bron Humo 9/02/2021). Voor het meest bekeken programma in Vlaanderen vind ik het problematisch dat de kijker deze inhoud voorgeschoteld krijgt. Ze kijken allen door de bril van Waes en krijgen daarmee een vertekend beeld te zien van Brussel. Ligt het aan Waes, zijn team of opdrachtgever VRT? Dat laat ik in het midden. Wat duidelijk is, is dat ze allen schuldig zijn aan het in stand houden van een bepaalde framing.
Tom geeft de aftrap door te zeggen dat “iedereen af en toe naar Brussel komt voor een concert in de AB of hier op de VRT”. Dan vraag ik me oprecht af in welke ivoren toren Tom woont. Hij verkent Brussel met de fiets; ik vermoed om de verkeersveiligheid aan de kaak te stellen. Zijn gids is een Brusselaar die hem langs het Warandepark en Jubelpark loodst. Zijn fietstrip eindigt aan het Centraal station.
Wat belet hem om te focussen op sensibiliserings- en educatieve acties die Brussel doet om de verkeersveiligheid aan te pakken? Hoe kan Waes passeren langs het Jubelpark en Warandepark om dan te eindigen in het Koninklijk Salon - een verborgen ruimte in het Centraal station - zonder met een woord te reppen over onze koloniale erfenis? Hij heeft duidelijk het jaar 2020 aan zich laten voorbijgaan. Anders zou hij rekening houden met de gevoeligheden gelinkt aan ons verleden. In plaats daarvan vergaapt hij zich als een jongetje aan de geplunderde rijkdom in het Koninklijk Salon.
Wat belet Waes en zijn team om een bezoek te brengen aan buurtgerichte werkingen in Molenbeek die inzetten op solidariteit en verbinding?
Komt eveneens aan bod: de gemeente Molenbeek, waarvan hij het hardnekkig cliché van achtergestelde wijk in stand houdt. Wat is trouwens de toegevoegde waarde om Samir (zijn gids in Molenbeek) te vragen naar zijn band met de daders van de aanslagen van 22 maart 2016? Is Samir opeens de vertegenwoordiger van alle moslimextremisten? Zet hij Samir niet voor het blok door opdringerige vragen te stellen? Wat belet Waes en zijn team om een bezoek te brengen aan buurtgerichte werkingen in Molenbeek die inzetten op solidariteit en verbinding zoals Atelier Groot Eiland? Dit project zet zich in voor álle Brusselaars die moeilijk hun weg vinden naar de arbeidsmarkt. Ze hebben verschillende projecten gaande van hun moestuinen tot jawel: geleide wandelingen. Het zou verfrissend zijn geweest om deze gemeente in een ander daglicht te zien waar veerkracht, moed en doorzettingsvermogen centraal staan.
De Matongéwijk kon uiteraard niet ontbreken bij een bezoek aan Brussel. Het is de wijk van “vele Afrikanen”, waarbij het Afrikaans continent opnieuw voorgesteld wordt als een monolithisch blok. Zijn gids ter plaatse houdt tot mijn spijt ongewild hetzelfde cliché in stand. Waarom niet de toenemende gentrificatie in de wijk aan de kaak stellen? Op dezelfde manier waarop hij de vervuiling in het Brussels kanaal aankaart.
Omdat ik na dit fragment geïrriteerd raakte, heb ik niet verder gekeken. Het stuk over de druïden heb ik met een half oog gevolgd. Maar het was voldoende om te stellen dat deze aflevering mijn blik op de wereld heeft vernauwd in plaats van verruimd. Het resultaat staat haaks op wat dit programma wil teweegbrengen: de kijkers meenemen naar alle uithoeken van Vlaanderen en hen iets bijbrengen.
Veel stemmen zijn me voorafgegaan, de een al wat luider, verontwaardigder, veeleisender dan de ander. Maar met eenzelfde duidelijke boodschap: verruim de blik van de kijker.
De reden waarom deze aflevering niet anders belicht werd is omdat Waes en zijn team door dezelfde bril kijken. Het team en bij uitbreiding de VRT is niet divers genoeg. Jawel, ik heb het gezegd: diversiteit is nog steeds zoek bij de VRT. De VRT stelt het volgende op hun website omtrent diversiteit: "VRT is de omroep van en voor iedereen in Vlaanderen. De omroep wil de diversiteit van Vlaanderen weerspiegelen in zijn aanbod en personeelsbeleid. In overleg met verschillende belangenverenigingen zorgen we ervoor dat ons aanbod herkenbaar en toegankelijk is voor iedereen."
De openbare omroep heeft duidelijk nog veel werk voor de boeg. Het moet en kan beter. Deze mening én vraag zijn niet nieuw. Veel stemmen zijn me voorafgegaan, de een al wat luider, verontwaardigder, veeleisender dan de ander. Maar met eenzelfde duidelijke boodschap: verruim de blik van de kijker.
Anno 2021 juich ik toe dat Aster, Danira en Fatma op ons scherm te zien zijn. Ik blijf echter op mijn honger zitten. Maak eerder werk van hoe Aster, Danira en Fatma in beeld komen. Moeten we steeds opnieuw hetzelfde aanklagen? Als we keer op keer dezelfde enggeestige beelden voorgeschoteld krijgen, roep ik luidkeels ja.
