[Kif Kif Filmblog] Un homme bon >> Over 'Dheepan' van Jacques Audiard

Daar waar Francken hen portretteert als halve toeristen die vrijwillig dakloos overnachten, laat Dheepan zien welke schrijnende situaties vluchtelingen dagelijks moeten meemaken. Met deze film komen we meer te weten over een van de oorzaken van huidige migratiegolven.

Met De battre mon coeur s’est arrêté en Un prophéte, legde regisseur Jacques Audiard de lat zeer hoog. Met opvolger De rouille et d’os leefde de angst dat we zijn beste films al hadden gezien. Maar met Dheepan is Audiard helemaal terug van niet echt weggeweest.

Dheepan is het verhaal van drie Sri Lankaanse migranten die de oorlog ontvlucht zijn en als een gezin hun weg met moeite proberen te vinden in een ruwe Franse banlieu. Het eerste wat opvalt zijn de visuele vondsten, het gestileerde dat we niet vaak asocieren met sociaal drama. De jonge cinematografe Éponine Momenceau speelt met licht en focus op verrassende manieren, en krijgt ondersteuning van slimme montageaccenten. Daarom alleen al (en omwille van het verhaal, uiteraard) doet Dheepan denken aan The Invader van Nicolas Provost, een van de beste Vlaamse films van de voorbije jaren. Beide films – binnen de context van gewelddadige filmgenres, weliswaar – vertellen ook een gelaagd verhaal waarin migranten veel complexer in elkaar zitten dan algemeen wordt voorgesteld.

Daar waar onze Staatssecretaris van Asiel en Migratie bijvoorbeeld durft te zeggen dat Afghanen de grootste leugenaars zijn, toont Audiard de ware aard van de leugens van een asielzoeker en laat hij de kijker dan zelf oordelen. Daar waar Francken hen portretteert als halve toeristen die vrijwillig dakloos overnachten, laat Dheepan zien welke schrijnende situaties vluchtelingen dagelijks moeten meemaken. Daar waar men migranten afschildert als lui of onwillig, toont Dheepan de inspanningen die door migranten worden gedaan om zich hun nieuwe thuis, taal en gewoontes toe te eigenen en de zware omstandigheden waarin die moeite wordt gedaan.

Ontsnappen aan het verleden

Net zoals in vorige films speelt het dierenrijk een belangrijke rol voor deze Gouden Palm-winnaar. Terwijl in Un prophète een rendier een verband legt met het bovennatuurlijke en een orka ons herinnert aan een verloren menselijkheid in De rouille et d’os, brengt het dierenrijk ons hier naar het godenrijk en het verleden dat met geweld werd ontnomen. Dat verleden is rijk en complex en mysterieus, we weten nooit helemaal wie de personages – hoe jong ook – in een vorig leven waren. Dat maakt hen onvoorspelbaar, en de vertelling boeiender.

De migranten in Dheepan zijn geconstrueerd met waardigheid en respect. Het zijn mensen van vlees en bloed met frustraties en seksuele verlangens, wiens pijnlijke geschiedenis hun enige instrument is om hun toekomst te bepalen. Mensen voor wie elk stapje een enorme overwinning is – of een vernietigende nederlaag. Mensen die, zoals in de Sexy Beast van Jonathan Glazer, nooit echt kunnen ontsnappen aan hun verleden.

De soundtrack van de 25-jarige Nicolas Jaar brengt vele werelden samen en versterkt het geheel, altijd gepast en meeslepend. Maar misschien is Jesuthasan Anthonythasan, die de rol van Dheepan vertolkt, het echte wonder van de film. Anthonythasan schittert als een ex-strijder op zoek naar verlossing. In het echte leven ooit kindsoldaat voor de Tamil Tigers en schrijver met twee romans op zijn conto, presteert Anthonythasan als de grootsten. Hij laat ons voelen dat alcohol soms de enige manier is om te ontsnappen aan een soort gruwel waar we niet eens aan kunnen beginnen te denken. En hij laat ons voelen dat we haat, angst, gemis en liefde niet zomaar kunnen onderdrukken.

No Fire Zone

[No Fire Zone (Callum Macrae, 2015)]

In het geval van Dheepan is het ook belangrijk te kijken naar de bigger picture. De film refereert meerdere keren naar de verontrustende documentaire No Fire Zone (Callum Macrae, 2015) die je on demand kan bekijken (hier), een reportage over de dodelijke aanval op Tamil rebellen en burgers die in 2009 het einde zou betekenen van de Sri Lankaanse burgeroorlog. Dheepan nodigt mensen uit om zich te informeren, om meer te weten over een doodgezwegen conflict dat ook van ons is, gezien de geglobaliseerde natuur van de wereld van vandaag. Met deze film komen we meer te weten over een van de oorzaken van huidige migratiegolven.

Dheepan is een broodnodige film, laat daar geen twijfel over bestaan.