Europa is de grootste wapenleverancier van dat land. In 2010 leverde het voor (minstens) 3,3 miljard euro, zowel wapens als licenties. België vertegenwoordigt 49,8 miljoen euro in dat pakket, maar Frankrijk 2168,6 miljoen euro.
Het salafisme is de grootste bedreiging voor de westerse democratie, zegt de Belgische Staatsveiligheid. Ondertussen levert Europa massaal wapens aan het salafistische bewind in Saoedi-Arabië, dat vorig jaar het democratisch protest in Bahrain in bloed hielp smoren. Hoe valt dat te rijmen?
Op een week tijd werd het salafisme in België en in Frankrijk tot publieke vijand nummer één verklaard. De aanslagen rond en in het Franse Toulouse en de aanslag op een moskee in Brussel werden gevolgd door straffe uitspraken over het salafisme en door het oppakken van salafistische terreurverdachten in Frankrijk en oproepen om hier sharia4belgium te verbieden.
De baas van de Belgische Staatsveiligheid kwam in de media om zijn mening kond te doen: ‘Winants stelt ook dat het salafisme de grootste bedreiging is voor de westerse democratie.’ (de Standaard 24 maart)
Dat snap ik niet. Die aanslagen zijn natuurlijk afschuwelijk, maar kunnen ze de Franse, de Belgische, de westerse democratie doen instorten? Hoe dan wel?
De stemmingmakerij tegen hét salafisme spoelde in één keer de nuances weg die tot nu toe in acht genomen werden. Want de specialisten weten wel dat salafisme een algemene term is voor een rigide herbronningsbeweging in de islam, en dat die zeer uiteenlopende strekkingen telt. (1)
Gewoonlijk wordt er duidelijk onderscheiden tussen de gezagsgetrouwe en met het staatsbestel vervlochten wahabieten in Saoedi-Arabië, de apolitieke vromen, en de jihadistische salafisten die terecht als een veiligheidsprobleem gelden.
Is het zinvol en fatsoenlijk om de salafisten in het algemeen aan de kaak te stellen en tot voorwerp van een haatcampagne te maken, waarbij de overdrijving niet geschuwd wordt? Dat is des te gevaarlijker omdat salafisten een bevolkingsgroep vormen die makkelijk herkenbaar is aan zijn uiterlijk. Ondertussen wordt het gevaar vanuit extreem-rechtse hoek geminimaliseerd of aan het oog onttrokken.
Wapens voor de salafisten
Op 19 maart belichtte een stukje in Der Spiegel de Europese wapenleveringen aan Saoedi-Arabië, een salafistisch land bij uitstek. Europa is de grootste wapenleverancier van dat land. In 2010 leverde het voor (minstens) 3,3 miljard euro, zowel wapens als licenties. België vertegenwoordigt 49,8 miljoen euro in dat pakket, maar Frankrijk 2168,6 miljoen euro.
Toch heeft Europa, zo merkt Der Spiegel op, drie jaar geleden met veel trots nieuwe, degelijke regels voor de wapenexport goedgekeurd. ‘Volgens die regels moeten exportlicenties geweigerd worden als wapens “voor interne repressie zouden kunnen worden gebruikt”, als de “waarschijnlijkheid van een gewapend conflict dreigt” of als de regionale stabiliteit verstoord zou kunnen worden.’
Ondanks die fraaie principes werden in 2010 Duitse tanks en Britse gevechtsvliegtuigen geleverd, en werd geholpen bij de opbouw van een rakettenfabriek, om nog te zwijgen over het kleine wapentuig zoals granaatwerpers enz.
Maar niemand kon natuurlijk voorzien dat Saoedi-Arabië in 2011 zijn tanks zou nodig hebben om het democratisch protest in Bahrein te helpen neerslaan. Net zo min als iemand merkt dat er een grote spanning bestaat tussen Saoedi-Arabië en Iran en tussen Saoedi-Arabië en Syrië, waar de oppositie nu met Saoedi-Arabische middelen gesteund wordt.
Enkele Europese landen sputterden wel wat over die actie in Bahrein, maar was dat meer dan een pro forma-protest? Zijn alle wapenleveringen sindsdien stopgezet? De lopende contracten verbroken? Sancties voorgesteld?
Jihadi’s op het Witte Huis
Dan was er ook nog, op 28 maart, een rapport van Human Rights Watch over wantoestanden rond het statuut van de vrouw in Afghanistan. Veel meisjes en vrouwen die hun huis ontvluchten omdat ze worden mishandeld of misbruikt of omdat ze zullen worden uitgehuwelijkt, komen in de gevangenis terecht. Daarop wordt terecht de aandacht gevestigd, daar moet iets aan gebeuren.
HRW schrijft daarover: ‘De val van het Talibanbewind in 2001 beloofde een nieuwe periode van vrouwenrechten.’ Ik weet niet wat HRW bedoelt met een nieuwe periode. Denkt de organisatie aan het bewind van de pro-Sovjetregering die in 1978 aantrad ? Die maakte werk van de vrouwenrechten, tegen de weerstand van conservatieve traditionele en religieuze krachten in.
Het waren, zoals bekend, de VS die, onder meer met behulp van Saoedi-Arabië, een islamitische jihad tegen de regering aanwakkerden, wat uiteindelijk de val van de regering, en later ook het ineenstorten van de Sovjetunie tot gevolg had. Gedaan met de vrouwenrechten.
De jihadi’s – mujahedien werden ze toen genoemd – werden zelfs door Ronald Reagan op het Witte Huis ontvangen, en hij ging zo ver ze te vergelijken met de Founding Fathers van de Amerikaanse staat.
Knuffelen of liquideren?
De samenwerking van het Westen met islamieten heeft een lange geschiedenis. (2) Ze begon al onder Hitler. Na de overval op de Sovjetunie schakelde Duitsland moslims uit dat gebied in om het sovjetbewind te bevechten, zowel in de propaganda als op het slagveld. Hitler steunde ook de Moslimbroeders in Egypte, om het de Britten moeilijk te maken.
Na de val van nazi-Duitsland ging het nieuwe Duitsland, onder Amerikaanse controle, door met dat soort beleid, en de VS gebruikten de strategie ook: moslims die met de Duitsers gecollaboreerd hadden, vonden werk bij de Amerikaanse propagandazender Radio Liberation, later herdoopt tot Radio Liberty.
In 1953 werd aan de top van de Amerikaanse politiek verder nagedacht over het verbeteren van de relaties met de Arabische en islamitische wereld en het inschakelen van de islam om het communistische blok te bestrijden. President Eisenhower zelf zei dat het aspect ‘heilige oorlog’ moest worden beklemtoond.
In 1977 werd Zbigniew Brzezinski nationaal veiligheidsadviseur van de VS, onder president Carter. Brzezinski had in 1950 zijn masterthesis gemaakt over nationaliteiten in de Sovjetunie en was goed vertrouwd met het anticommunistische gebruik van de islam, met name om de Centraalaziatische Sovjetrepublieken te destabiliseren.
Voor het Nabije en het Verre Oosten ontwikkelde hij de theorie van de ‘green belt’, een gordel van islamitische landen die de Sovjetunie zou insluiten. Die landen moesten in handen zijn van conservatieve religieuze krachten die de atheïstische Sovjetunie zouden tegenwerken en bestrijden.
Daarmee zijn we bij het Afghanistan van 1978 waar de VS een vrouwvijandige en reactionaire islam gingen aanwakkeren om het pro-Sovjetbewind ten val te brengen.
Sinds de Arabische Lente valt het nog meer op hoe flexibel het Westen met salafisten weet om te gaan: in Jemen worden ze door Amerikaanse drones geliquideerd, maar in Libië kregen ze NAVO-hulp om te helpen Gaddafi te verslaan. En aan de Golf zijn en blijven Saoedi-Arabië en consoorten betrouwbare bondgenoten, die voor hun oliedollars rijkelijk wapentuig kunnen kopen.
---
(1) Zie bv. Bernard Rougier (red .) , Qu’est-ce que le salafisme?, Paris, PUF, 2008
(2) Ik gebruik hier het zeer informatieve essay van Jörg Kronauer, Verbündete Feinde – Nutzen und Nachteil des Islamismus für den Westen, in: Jörg Kronauer en Wolfgang Schneider (red.), Despotendämmerung, Der ‚Arabische Frühling‘, Israel und die Interessen des Westens, Hamburg, KVV konkret, 2011.
