Op nationale televisie werd er meegedeeld dat bij een huiszoeking naar zogenaamde terroristen een koran werd gevonden. Op welke manier geeft dit feit een meerwaarde aan deze reportage? Een koran is nauwelijks noemenswaardig. Het is een boek dat minstens 1,5 miljard mensen bezitten. VTM had evengoed kunnen stellen dat er zo ook een fiets, een televisie of een hoofdkussen werd gevonden tijdens de huiszoeking.
Men hoort tegenwoordig niets anders. Terreur én de reacties die daar opvolgen. Zowel positieve als negatieve reacties. Hoe gaan onze media hier mee om? Zij spelen uiteraard een doorslaggevende rol in het nationale debat over terreur en haat. Helaas was er, de voorbije week alleen al, sprake van uiterst beschamende berichtgeving. Deze berichtgeving doet ons beseffen dat bepaalde media nog steeds moeite hebben om een neutrale positie in te nemen. Zij zijn één van de redenen van de polarisatie die tegenwoordig ongekende grenzen heeft bereikt.
Manifestatie voor vrede
Op zondag 25/01 werd er als tegenreactie op wereldwijde gebeurtenissen een manifestatie georganiseerd in Antwerpen voor vrede en verdraagzaamheid. Deze werd georganiseerd door de opkomende middenveldorganisatie Antwerp for Palestine. Bedoeling was om mensen uit alle hoeken van de samenleving een platform aan te bieden om hun ongenoegen te uiten over Charlie Hebdo, de terreur in Gaza, de moorden in Pakistan enzovoort. Eenheid en verdraagzaamheid stonden centraal. Opmerkelijk is dat enkel deze manifestatie werd goedgekeurd door de Antwerpse burgemeester, Bart de Wever. Zo werden aanvragen van het burgerplatform Hart boven Hard en het islamofobe Pegida geweigerd.
De woordvoerdster van Antwerp for Palestine werd de week voorafgaande aan de manifestatie door heel wat media gecontacteerd. Zo ook door een journalist van Het Laatste Nieuws. Dit resulteerde daags nadien in een artikel dat, zwart op wit, beweerde dat er “vooral moslims” aan de manifestatie zouden deelnemen. Het zou ook gaan om een pro-Palestijnse betoging. Niets is echter minder waar. Er werd door de woordvoerster van AntPal duidelijk gecommuniceerd dat de manifestatie voor iedereen toegankelijk was, iedereen die gelooft in vrede; ongeacht huidskleur, geloof of religie. Dat er dus "vooral moslims" zouden komen is dus een van de conclusies die de journalist eigenhandig nam, waarop hij de vrijheid nam ze zo te publiceren. Hier is duidelijk sprake van het verbreken van de deontologische code, meerbepaald van het eerste beginsel ‘waarheidsgetrouw berichten’ (zie hier). Antwerp for Palestine, dat overigens voor deze manifestatie de steun kreeg van organisaties als Intal, Movement X, Vrede VZW, Kras, Vredesactie, Palestina Solidariteit, PAJ en Kif Kif, slaagde er uiteindelijk wel in om een breed, divers publiek aan te spreken. En dat werd ook duidelijk zo gecommuniceerd van bij het begin. Verschillende fotoreportages op mainstream media tonen dit aan. Bovendien werd wereldwijde terreur veroordeeld en niet alleen de terreur in Palestina.
Ongeacht de kwaliteit van het nieuwsforum, wordt de online krant van HLN elke dag heel frequent bezocht. Bij verscheidene lezers zal de boodschap achter deze manifestatie dus niet bereikt zijn. Meer nog, HLN droeg zo zijn steentje bij aan de stereotype beeldvorming over moslims. Antwerpenaren met een Islamitische achtergrond komen wel degelijk op straat met hun medeburgers, voor vrede en verdraagzaamheid én niet alleen voor Palestina. De vraag die men dient te stellen is: wat drijven media zover om onwaarheden te verkondigen? Onwaarheden die polarisatie en stigmatisering in de hand werken. Men lijkt er alles aan te doen om bepaalde minderheidsgroepen, met name de Islamitische gemeenschap, in een bepaald hokje te duwen.
Ongegrond beschuldigd van terreur
Om bovenstaande bemerking even door te zetten, nog een voorbeeld. Gisteren werden enkele “verdachte” jongens opgepakt in de buurt van in een politiekantoor in Harelbeke. Verschillende media, waaronder VTM, pakten hierover uit met berichtgeving waarin termen als syriëstrijders, terreurbedreiging en moslimterrorisme centraal stonden. Na de speculaties en nadat de jongeren op nationale televisie al beschuldigd werden van bovengenoemde feiten, bleek dat ze simpelweg een kennis stonden op te wachten. Deze jongens hadden geen misplaatste intentie maar werden geviseerd vanwege hun Islamitische achtergrond. Tijdens het journaal van 19 uur op VTM op 27/01/2015 werd de zogenaamde “terreurdreiging” uitvoerig besproken. Er werd meegedeeld dat tijdens een huiszoeking bij de jongeren onder meer een koran werd gevonden. Even stoppen. Terugdraaien. “Bij een huiszoeking werd er onder meer een koran gevonden.” Deze zin dient ettelijke malen herlezen te worden. Op nationale televisie werd er meegedeeld dat bij een huiszoeking naar zogenaamde terroristen een koran werd gevonden. Op welke manier geeft dit feit een meerwaarde aan deze reportage? Een koran is nauwelijks noemenswaardig. Het is een boek dat minstens 1,5 miljard mensen bezitten. VTM had evengoed kunnen stellen dat er zo ook een fiets, een televisie of een hoofdkussen werd gevonden tijdens de huiszoeking.
Tegenwoordig is ‘het zich distantiëren van terreur’ een populair gegeven binnen de Islamitische gemeenschap. Na de recente gebeurtenissen profileren allerhande woordvoerders, imams en geleerden zich als spreekbuis voor de Belgische moslims. Er wordt opgeroepen om zich te distantiëren van het geweld. Let op: distantiëren van geweld. Er wordt niet opgeroepen zich te distantiëren van de islam zelf. Dat zijn twee compleet verschillende gegevens. Betreurenswaardig genoeg worden deze twee de laatste weken onterecht met elkaar geassocieerd en worden alle moslims over één en dezelfde kam geschoren. Deze reportage van VTM is daarvan een perfect voorbeeld.
Op deze hallucinante manier stigmatiseerde VTM duizenden, al dan niet tienduizenden, vreedzame Belgische moslims die thuis een heilige Koran hebben. Men dringt kijkers onbewust een beeld op dat de koran steeds geassocieerd dient te worden met een negatief gegeven. Deze stereotypering is merkwaardig en zo onderhuids dat de gemiddelde Vlaming er zelfs niet bij stil staat. Indien er bij een huiszoeking niets opvallend gevonden wordt, zou dit duidelijk naar de buitenwereld gecommuniceerd moeten worden. Het lijkt alsof er steeds bergen worden verzet om sensationele journalistiek naar voren te brengen, ten koste van tienduizenden andere mensen.
Helaas zijn dit maar twee voorbeelden van de negatieve berichtgeving tijdens de voorbije week. Het is een bevestiging dat bepaalde minderheidsgroepen nog steeds geviseerd worden. Nochtans dienen media te allen tijde neutraal te blijven. Hoog tijd dat zij hun verantwoordelijkheid opnemen en geen prominente rol spelen in het wij-zij verhaal. Dat kunnen we missen als kiespijn.
Het bericht van HLN vindt u hier
Het bericht van VTM vindt u hier (vanaf 6:1)
>>> Kaoutar Zaitouni is 22 jaar oud en studeerde Communicatie Management. Haar interesses liggen bij de leefwereld van minderheidsgroepen en Arabisch feminisme. Ze is ook redactielid bij Kif Kif.
