Afgelopen vrijdag stelde schrijfster, kunstenares en voormalige juriste van Unia Rachida Lamrabet (47) haar nieuw boek “Zwijg, Allochtoon!” voor in De Roma, te Borgerhout. Rachida bevond zich enkele maanden geleden in het oog van de storm nadat ze een kortfilm maakte over de burqa in het kader van een internationaal project rond de privacywet.
In de kortfilm geeft Rachida het woord aan een vrouw met een gezichtsluier. De vrouw stelt dat haar gezicht haar privacy is. Maar – zo bleek na de kortfilm – ook in België is een vrouw die zelf wilt kiezen wat ze draagt en hoe ze haar religie wil beleven nog steeds voer voor verhitte discussies. Rachida gaf een interview in het magazine Knack dat leidde tot een regelrechte politieke aanval op Lamrabet en uiteindelijk tot haar ontslag bij het interfederale gelijkekansencentrum Unia.
In feite werd het auteurschap van Rachida afgenomen. Men staarde zich blind op haar kleur, afkomst en religieuze achtergrond, en wat ze dan precies deed was niet echt belangrijk. Ineens was Lamrabet geen schrijfster of kunstenares meer, ze was alleen een moslim. Kan iemand met migratie-achtergrond überhaupt nog een verhaal vertellen zonder enkel en alleen herleid te worden tot zijn of haar culturele achtergrond? Recente feiten tonen aan van niet. Zo wordt het wetenschappelijk onderzoek van Dounia Bourabain naar racisme in kledingzaken in vraag gesteld. Waarom? Omdat ze zelf een migratie-achtergrond heeft. Plots is de inhoud en het resultaat van het onderzoek niet relevant.
Tijdens de boekvoorstelling werd er ook terecht de vraag gesteld of Rachida ook zou zijn ontslagen indien ze een ‘autochtoon’ was geweest. Een vraag die menig mensen bezighield de voorbije maanden. Het antwoord is resoluut “nee”. Als ze een ‘autochtoon’ was, had niemand zich afgevraagd of de kortfilm een uiting was van haar “moslim-zijn”, of ze een verborgen agenda heeft waarbij ze haar religie boven de grondwet wilt stellen.
Bijgevolg is er in dit geval sprake van een problematische tegenstrijdigheid. Unia voert als instelling een strijd tegen racisme en discriminatie maar tegelijkertijd zijn ze gezwicht onder politieke druk en hebben ze Rachida ontslagen. Het bewijst nogmaals dat er nog een lange weg af te leggen is. Rachida's ervaring doet mij, en vele andere, de moed in de schoenen zinken. Maar hoe Rachida met haar ervaring is omgegaan is inspirerend. Hoeveel mensen deze “allochtoon” ook het zwijgen wensten op te leggen: het is hen niet gelukt. Deze ervaring heeft ons meer vastberaden gemaakt en de ‘allochtoon’ zal niet zwijgen.
“Zwijg, allochtoon!” is verschenen bij uitgeverij Epo.
