"Opzijschuiven Minderhedenforum is een historische fout"

Voorbije maandag kondigde Vlaams minister Bart Somers (Open Vld) aan dat hij voor de participatie van culturele minderheden in zee zal gaan met Join.Vlaanderen. Daarbij wordt de huidige participatiepartner Minderhedenforum aan de kant geschoven. Deze aanval heeft ons geschokt en zet ons ertoe aan om met aandrang te vragen aan minister Somers zijn beslissing te herzien. Het voorstel dat de minister nu doet om de twee organisaties te laten samenwerken is geen oplossing. Het Minderhedenforum wordt met de rug tegen de muur geplaatst om een samenwerking aan te gaan met een organisatie waarvan niemand weet waar ze voor staat, en bovendien onjuiste informatie naar buiten bracht over partnerschappen en plannen met derden. Niet alleen de beslissing zelf en hoe die tot stand kwam, maar ook de redenen die daarvoor gegeven werden roepen vragen op. Ze zetten ons ertoe aan om een aantal zaken te gronden in de realiteit waar wij elke dag in werken.

Opzijschuiven Minderhedenforum is een historische fout.

Het Minderhedenforum brengt Vlaamse zelforganisaties van etnisch-culturele minderheden al bijna twintig jaar samen, en vormt samen met hun een belangrijke brug naar overheden, reguliere diensten, tewerkstellings- en onderwijsactoren, et cetera. Het spreekt voor zich dat middenveldorganisaties mee moeten veranderen met de veranderingen in de samenleving en zich moeten blijven bezinnen over hoe zij hun maatschappelijke opdracht het best vervullen. Maar beweren dat het niet langer van deze tijd is dat burgers zich organiseren of hun belangen verdedigen op basis van hun culturele achtergrond, is het kind met het badwater weggooien. De argumenten klinken ons absurd en wereldvreemd in de oren.

Al te vaak wordt door de Vlaamse regering het beroepen op of organiseren op basis van culturele achtergrond afgedaan als iets dat integratie tegen zou gaan. Nochtans toont wetenschappelijk onderzoek net het omgekeerde aan. Bovendien biedt het Minderhedenforum niet enkel ondersteuning aan zijn organisaties, maar werkt zij ook samen met een brede waaier aan instellingen en adviesraden. Kortom, in onze superdiverse samenleving zijn zelforganisaties en het Minderhedenforum een broodnodig kompas. Onderzoek toont ook aan dat de organisaties van culturele minderheden hierin overbevraagd worden. Het wegvallen van dit participatief werk, waar het Minderhedenforum de lead in neemt, zou rampzalige gevolgen hebben voor het samenleven en het democratisch klimaat in Vlaanderen.

Daarnaast hebben zelforganisaties een emancipatorisch effect voor minderheden, hoe graag en hoe luid men ook het tegendeel beweert. De wenselijkheid haalt het nooit van de werkelijkheid.

Uiteraard bestaat onze identiteit niet enkel uit onze culturele achtergrond, en is het van groot belang dat we alle lagen van onze identiteit kunnen tonen en ontdekken. Maar het principe is simpel: om bruggen te slaan moet je kunnen bouwen op stevige grond. Een culturele gemeenschap kan daarbij helpen. Zeker voor minderheden. Bovendien geeft het blijk van problematische vooroordelen als een overheid organisaties op basis van gender, geslacht, geaardheid, beroepsgroep, of andere identiteitskenmerken een duw in de rug geeft en zelforganisaties niet. De hete adem van extreemrechts mag hiervoor geen vrijgeleide zijn.

De uitspraak dat er nu gekozen wordt voor een organisatie die komt met 'concrete acties', in tegenstelling tot het Minderhedenforum, getuigt van een vertroebelde blik op de vele acties van het Minderhedenforum op het terrein. Samenwerken met scholen, nieuwkomers helpen met Elders Verworven Competenties, Europese projecten rond inclusief ondernemerschap, met raad en daad bijstaan van kunstenorganisaties, zorgen voor een diverse instroom in de welzijnssector, ... Acties genoeg die concreet een verschil maken en hun meerwaarde bewezen hebben.

Een overheid die het antiracistisch middenveld buitenspel zet, normaliseert racisme.

Een andere bezorgdheid is dat met het Minderhedenforum een kritische maar constructieve stem in het publieke debat zou verdwijnen. Dit is jammer genoeg een weerkerend fenomeen in de houding van de Vlaamse regering en het baart ons als democraten zorgen. Een overheid die het antiracistisch middenveld buitenspel zet normaliseert racisme. Discriminatie, ongelijkheid in het onderwijs, onze koloniale erfenis of etnisch profileren door de politie: het zijn problemen waar we ons als samenleving moeten blijven tegen verzetten. Schieten op de boodschapper zal geen zoden aan de dijk brengen, en past niet binnen een democratische samenleving. Bovendien heeft het Minderhedenforum steeds bewezen dat het niet enkel problemen aan de kaak stelt, maar ook met gedegen oplossingen komt. Het werd al vaak gezegd maar we herhalen het hier nog eens: de expertise die hier verloren zou gaan, zou ons als superdiverse samenleving verzwakt achter laten.

Ten slotte willen we onze grote bezorgdheid uiten over de manier waarop minister Somers het Minderhedenforum aan de kant schoof en een vervanger aandroeg. Niet alleen vinden we het van weinig respect getuigen om een organisatie met twintig jaar dienst tien minuten voor de press release van zo'n beslissing op de hoogte te brengen. Ook merken we op dat de minister in zijn communicatie niet verwijst naar de algemene opdrachten die de Vlaamse regering zelf vastlegde in haar Integratiedecreet. Dit getuigt van slecht bestuur en willekeur.

De procedure is echter nog niet formeel afgerond. De minister heeft nog de kans om zijn beslissing te herzien. We verwachten dan ook dat hij het plan om het Minderhedenforum aan de kant te zetten, herziet.

Deze brief verscheen eerder op Knack.