Oprah Winfrey kreeg in een Zwitsers boetiek een goedkopere tas aangeboden aangezien ze als zwarte vrouw zich die duurste tas wel niet zou kunnen permitteren.
Als we het toch even over racisme hebben, laten we het dan ook over subtiel of impliciet racisme hebben.
Ik hou niet zo erg van shoppen, maar soms krijg ik er dan wel eens spontaan zin in. Gisteren ging ik een accessoirewinkel binnen om een nieuwe fleurige sjaal te kopen, zoals de sfeer op een zonnige dag. Mijn blik kruiste bij binnenkomst de ogen van de winkelbediende die achteraan de winkel stond, waarop ik beleefd knikte. Niet veel later voelde ik haar aanwezigheid achter me. Ze stond daar gewoon zogezegd om de nieuwe klanten te verwelkomen. Maar waarom stond ze toen ik de winkel binnenkwam wel gewoon achter haar kassa ook al waren er andere klanten in haar zaak? Waarom zat ze de hele tijd naar mij te kijken, haar blik priemend in mijn rug, terwijl mijn blik gewoon over de rek met kleurige sjaals ging? Ik ben in mijn leven al genoeg achtervolgd geweest of in de gaten gehouden in winkels om te weten hoe laat het was. In een winkel van 3 meter breed is er geen discrete manier om iemand in de gaten te houden. Ik heb er een zesde zintuig voor ontwikkeld. Voor winkelbedienden die ijverig artikelen komen schikken in de rayon waar jij staat te shoppen en wat later de even netjes gerangschikte artikels in de volgende rayon waar je staat toch ook maar onder handen nemen. Of zoals die ene winkelbediende wiens blik ik kruiste tussen schoendozen door van waaruit ze me zat te bespieden, zoals doorheen de kijkvensters van een burcht. Of die andere winkelbediende die gewoon zonder gene met gekruiste armen naast ons kwam staan, toen ik als tiener samen met mijn broertjes nieuwe schoenen uitzocht.
In sommige winkels voel ik letterlijk de spanning wanneer ik binnenkom. Dan lees ik letterlijk de “wat heb jij hier te zoeken?-blik” in de ogen van de winkelgerante. En dan hoor ik de onoprechtheid in het zinnetje “kan ik u helpen?”. Zo heb ik in de loop der jaren een zwarte lijst opgesteld van winkels waar ik geen voet meer binnenzet. Uit zelfbescherming en uit protest. Uit zelfbescherming, want niemand wilt zich vrijwillig onderwerpen aan een dergelijk vernederende behandeling. En uit protest, want mijn zuurverdiend geld wil ik niet spenderen aan winkels die mij racistisch behandelen.
Het erge is dat je het weet, maar je niets kan bewijzen. Dat is het grootste verschil tussen impliciete en expliciete vormen van racisme. Je hebt geen zwart op witte tweets of forumreacties om deze vormen van racisme aan te tonen. Je kan wel een discussie met de betrokkenen aangaan, maar als je alleen bent geldt de meedogenloze wet van de meerderheid tegen de minderheid die dan nog wordt verzwaard door de stereotypen die je meedraagt.
Het overkomt de beste en de rijkste. Zo kreeg Oprah Winfrey in een Zwitsers boetiek een goedkopere tas aangeboden aangezien ze als zwarte vrouw zich die duurste tas wel niet zou kunnen permitteren. Deze vormen van racial profiling heeft in de VS zelfs een naam gekregen: shopping while black. Oftewel de ‘bijzondere’ behandeling die je krijgt tijdens het shoppen omdat je er anders uitziet dan de norm van sommigen. Omdat er anders uitzien gepaard gaat met stereotypen, van diefstal, maar ook van het zich niet kunnen veroorloven van bepaalde artikelen.
Maar de tijden veranderen. Steeds meer bedrijven beginnen aan etnomarketing te doen en trachten in het bijzonder moslimconsumenten aan te spreken met hun producten. Studies tonen namelijk aan dat moslims een belangrijke groep consumenten zijn. Het is wel fijn dat het tij keert. Alleen wou ik dat het niet om economische redenen gebeurde. Moslims aanspreken, want hé, ze hebben geld en ze geven het nog uit ook. Nee, het zou fijner zijn en minder op de huid zitten als moslims of iemand met een donkerder huidskleur normaal behandeld wordt, want hé dat is gewoon ook een mens en een mens moet nu eenmaal ook shoppen. Ook al doen ze het niet allemaal even graag. Maar kan je het mij kwalijk nemen?
