Zo moeilijk als de omstandigheden zijn voor de bewoners van Qalqilya en de rest van de bezette gebieden, zo zijn de omstandigheden voor de dierentuin nog moeilijker.
In de Nederlandse productie Waiting for Giraffes (2016) van Marco De Stefanis maken we kennis met het Palestijnse stadje Qalqilya. Gelegen in de Westelijke Jordaanoever, aan de grens met Israël, kan men dit stadje perfect zien als een voorbeeld van dagelijks leven in de bezette Palestijnse gebieden. Op het eerste gezicht gaat het leven gewoon door: kinderen gaan naar school, mensen vertrekken ’s ochtends naar hun werk en in hun vrije tijd doen de inwoners aan sport en andere activiteiten. Er is zelfs een dierentuin in Qalqilya. “De enige in de hele wereld die zich op bezet gebied bevindt”, zo wordt er verteld. De dierentuin is een populaire plaats voor de inwoners van de Westelijke Jordaanoever; kinderen vergapen zich aan de talloze aapjes of proberen zich moedig te tonen in de buurt van de leeuwenkooien.
Maar er gaat ook een trauma schuil in de dierentuin: dat van de dood van de giraffen tijdens de gewelddadige conflicten van enkele jaren geleden. Nog steeds zijn er gaten in de muren te zien van de geweerschoten. “De giraffen werden bang en gingen liggen, dat werd hen fataal. Giraffen gaan dood als ze neerliggen”, legt een medewerkster van de dierentuin uit.
Nu tracht dokter Sami, de plaatselijke dierenarts, vervanging te zoeken voor dit verschrikkelijk verlies. Indien de dierentuin erin slaagt de goedkeuring van de European Association of Zoos and Aquaria te krijgen, zullen er mogelijks nieuwe giraffen kunnen worden overgebracht naar Qalqilya. Want, “zonder giraf, is het niet echt een dierentuin”, volgens haar inwoners.
Dit blijkt een grotere uitdaging dan verwacht. Zo moeilijk als de omstandigheden zijn voor de bewoners van Qalqilya en de rest van de bezette gebieden, zo zijn de omstandigheden voor de dierentuin nog moeilijker. Doordat ze zo goed als afgesloten zijn van de buitenwereld, slagen de beheerders van de dierentuin er maar moeilijk in om te moderniseren en te verbeteren.
Het romantische idee van een tuin vol exotische dieren uit verre oorden waar ze wellicht nooit heen zullen reizen, heerst voluit in de hoofden van de inwoners van bezet Palestina. En het hoeven zelfs geen verre oorden te zijn. De meeste inwoners van de Westelijke Jordaanoever hebben zelfs geen toegang tot de zee, enkele kilometers verderop. De giraf belichaamt voor hen misschien wel de droom van een wereld zonder grenzen.
Voor al wie de zware thema’s van bezetting, het schenden van mensenrechten, vernieling en armoede liever niet al te duidelijk voor ogen wil krijgen, biedt Waiting for Giraffes misschien een makkelijker te verteren alternatief. Dezelfde thema’s zijn nog altijd aanwezig maar eerder op de achtergrond. In deze film kijken we eerst en vooral naar de bewoners en werknemers van de dierentuin.
Ook de algemene sfeer in de film is vaak positief. Men zou haast het hele Israël-Palestina conflict kunnen vergeten wanneer men kijkt naar het vrolijke gejoel van de kinderen en de glimlach van hun ouders bij het aanschouwen van hun enthousiaste kroost bij hun bezoek aan de dierentuin. Ook de collega’s van de nabije Israëlische dierentuin tonen zich van hun vriendelijkste kant.
Toch sluipt de harde waarheid haast elk frame van de film binnen. Bezet Palestina is en blijft een conflictgebied waar het moeilijk leven is voor haar bewoners. Afgesloten van de rest van de wereld blijven zij niet enkel geduldig wachten op hun giraf, maar ook op betere tijden.
Waiting for Giraffes, een film van Marco De Stefanis. Vanaf 27.09 op verschillende locaties (CC Zwaneberg, Cinéma Aventure Brussels, Sphinx Cinema Gent, Filmhuis Klappei en Cartoon's) in aanwezigheid van de regisseur.
