De manier waarop hij zijn ware liefde gelooft te ontmoeten en hoe die ontmoeting dan verder zal verlopen, is een afspiegeling van hoe hij zijn leven leeft. Hij zal zichzelf zijn en zij zal hem begrijpen.
‘De Lanterfanter’, geschreven door Yusuf Atilgan, werd al 57 jaar geleden voor het eerst uitgebracht in Turkije en onlangs naar het Nederlands vertaald. Een jongeman, C. genaamd –zijn volledige naam komen we niet te weten– en tevens het hoofdpersonage, kan zich niet vinden in de sleur van het dagelijkse leven en doet er alles aan hier nooit in terecht te komen. Op de meest bizarre manieren probeert hij zich te ontdoen van al wat main stream is en verafschuwt elke vorm van gewoonte in zijn leven. Wel gelooft C. in ware liefde en daar is hij dan ook hopeloos opzoek naar in de straten van het Istanbul van meer dan halve eeuw geleden.
Altijd en overal zijn er mensen geweest die zich hebben willen afzetten van datgene waarin ze vast lijken te zitten. Sommigen omdat ze gewoon graag anders willen zijn en dan heb je types als C. die zich afzetten uit afschuw. Afschuw om te zijn als anderen, om terecht te komen in een vaste routine die hun verdere leven bepalen zal. Toch is dit vele makkelijker gezegd dan gedaan. Onbewust blijft mijn steeds deel uitmaken van het alledaagse, alsof men zich nooit volledig kan afzetten van de maatschappij. Een uitstekend voorbeeld is C. die leeft van een erfenis en zich er ten volle van bewust is wat het effect van geld op mensen heeft; ze worden gehoorzaam en kruiperig. Hij laat dan ook geen enkel moment voorbij gaan om zijn geld uit te geven en dit bevestigd te zien, terwijl dit alvast twee eigenschappen lijken te zijn die hij verafschuwt in mensen. Geld spenderen gebeurt voornamelijk om het zichzelf zo gemakkelijk mogelijk te maken, door bijvoorbeeld zijn barbier het zwijgen op te leggen, terwijl zijn gezicht een scheerbeurt krijgt. Ironisch genoeg is dit net iets dat hij mensen verwijt: dat ze het zichzelf steeds zo gemakkelijk mogelijk willen maken. Men zoekt steeds de makkelijke weg, men trouwt en sticht een gezin, men werkt, men heeft hobby’s en leeft een soort van voorgeschreven leven. Ook wordt doorheen het verhaal duidelijk dat wanneer C. zich op deze makkelijke weg der routine bevindt, hij zich gelukkig lijkt te voelen. Enkel dwingen zijn eigen principes hem er telkens toe afscheid te nemen van dit leven en verder te gaan tegen de stroom in.
Ook ‘ware liefde’ lijkt voor C. iets moeilijk te zijn. Hoewel hij er hopeloos naar op zoek is, lijkt hij zelf niet te beseffen dat hij niet op zoek is naar ware liefde, maar naar begrip. De manier waarop hij zijn ware liefde gelooft te ontmoeten en hoe die ontmoeting dan verder zal verlopen, is een afspiegeling van hoe hij zijn leven leeft. Hij zal zichzelf zijn en zij zal hem begrijpen, omdat zij zoals hem is met dezelfde tegendraadse denkwijze en dezelfde afschuw voor alles dat hij verafschuwt. Elk gebrek hieraan is een teken voor hem dat het geen ‘ware liefde’ is. Of hij doorheen het boek zijn ware liefde ontmoet en laat gaan, laat ik in het midden, maar wat we alvast kunnen stellen is dat hij liefde vindt en dit zeker tweemaal doorheen het boek. Opvallend hieraan was dat dit duidelijk werd wanneer een vrouw zich niet gedroeg naar zijn verwachtingen, maar hij haar gewoon liefhad, omdat zij het was. De liefde stopte echter telkens weer wanneer hij begon te beseffen in welke routine ze telkens vast kwamen te zitten en hoe dit indruiste tegen zijn manier van leven.
Hoewel het traag op gang lijkt te komen geeft Atilgan uiteindelijk wel een duidelijke boodschap mee: iedereen zoekt houvast in het leven en wie dit niet vindt, die lanterfant. In het geval van C. is dat misschien net de reden dat hij steeds opzoek gaat naar nieuwe liefde. Eens hij zijn ware liefde vindt, is hij geen lanterfanter meer, maar een deel van het systeem en dat is nu net waar hij zich tegen verzet.
