Door te kijken naar de werken in de ruimte van het M HKA, gluurt de bezoeker binnen in een parallel universum. Maar de wereld van De Gruyter en Thys staart ook indringend terug.
Een verzameling gecalqueerde potloodtekeningen van trams, piepschuimen koppen, een fontein met drie waterspuwende maskers, het oeuvre van Johannes de schilder, fallusachtige kleisculpturen, grote witte Janus elementen en poppen vervaardigd uit buizen en lappen. Dat alles opgesteld in een verder lege, vibrerend witte museumruimte. OPTIMUNDUS toont in M HKA een ijle en stille wereld waarin alleen de blikken spreken.
Jos De Gruyter (°1965, Geel) en Harald Thys (°1966, Wilrijk) ontmoetten elkaar in 1987 als filmstudenten aan Sint-Lucas Brussel. Ze maakten samen al ongeveer 25 videoprojecten, gebaseerd op sleutelscènes van Fassbinder en Visconti, psychiatrische patiënten, YouTube filmpjes zoals Russian Road Rage en negentiende-eeuwse gravures van folterpraktijken. Van hun opmerkelijke samenwerking is OPTIMUNDUS de meest complete overzichtstentoonstelling tot op heden.
De kunstenaars zijn het meest gekend voor hun audiovisuele producties, die vaak de stilte opzoeken, alsook gestoorde machtsverhoudingen en de wisselwerking tussen de fysieke ruimte op de menselijke emotie. Hun videowerk is vaak tergend traag en opzettelijk simpel. Met oog voor het banale en onzinnige in de wereld, is het een persoonlijke en soms donkere reflectie op de realiteit. Onlosmakelijk verbonden met de video’s van dit duo zijn hun verwezenlijkingen in andere media: sculpturen, installaties, tekeningen en fotografie. De meeste objecten van OPTIMUNDUS zijn dan ook rekwisieten van afgelopen filmprojecten. Andere leiden een eigen leven, los van enige videocontext.
Door te kijken naar de werken in de ruimte van het M HKA, gluurt de bezoeker binnen in een parallel universum. Maar de wereld van De Gruyter en Thys staart ook indringend terug. Meerdere werken lijken te bezoeker namelijk te bespieden. Ze turen met holle blikken in het ijle of staren onuitstaanbaar de ruimte in. De ene vijandig, de andere eerder melancholisch of verveeld. Eens bewust van al dat Orwelliaanse geweld, raakt de bezoeker op zijn ongemak. Want hoezeer de eigen ogen ook worden afgewend, die priemende blikken blijven. De kunstenaars zijn zich van dat onbehagen ten volle bewust. Met punaises doorprikten ze de ogen van werken zoals “Ricco & Rocco”, om in al dit gekijk enige verlichting te brengen.
OPTIMUNDUS is eigenzinnig, bevreemdend en compleet onvoorspelbaar, als een koortsige droom. Zo weet de tentoonstelling emoties onder de aandacht te brengen die we eigenlijk liever zouden vergeten, zoals angsten, schaamtes, ongemakken en momenten van verveling. De donkere en soms perverse humor van De Gruyter en Thys herinnert dan ook voortdurend aan een interne, moeilijk te definiëren logica die binnen ieder van ons leeft. Ontstaan uit de passies en de trauma’s van de kunstenaars, balanceert deze tentoonstelling op de rand van het idiote, waarin kijken en bekeken worden verwordt tot een spel. Maar het zijn de weerbarstige en in trance lijkende objecten in de ruimte van het M HKA die ons na afloop van het bezoek het nakijken geven.
OPTIMUNDUS loopt nog tot 19 mei in het M HKA (Leuvenstraat 32, 2000 Antwerpen), en krijgt in het begin van 2014 een vervolg in Kunsthalle Wien.
>>> Dossier Kif Kif CULT critics / Kunstkritiek <<<
