Label: onderwijs

Spoken word-artiest Farida Zaouad schreef een tekst over vooroordelen en racisme in het onderwijs. De tekst is hieronder zowel te beluisteren als te lezen.

Geen van de onderwijskoepels in Vlaanderen heeft een expliciet antiracismebeleid. Dat blijkt uit een rondvraag bij de verschillende koepelorganisaties en een analyse van het beleid. Alles wijst er nochtans op dat de enorme en nauwelijks krimpende prestatiekloof tussen leerlingen met en zonder migratieachtergrond gelinkt is aan racisme. Het blijven negeren van deze olifant in de kamer kan niet anders gezien worden dan als een vorm van schuldig verzuim.

Eind vorig jaar publiceerde de VRT een artikel waarin de vraag besproken werd of het hoofddoekverbod wel of niet moet worden opgeschort om het nijpende lerarentekort op te lossen. Het is geen nieuw gegeven dat het in België met de positie van mensen die een hoofddoek dragen allesbehalve goed gesteld is.

Kif Kif kreeg de afgelopen maanden verschillende berichten binnen van bezorgde leerkrachten, die graag rond racisme willen werken, maar hier weinig kapstokken rond kunnen vinden. In afwachting van een sterk antiracismebeleid vanuit de onderwijskoepels, geven we aan zowel directies als onderwijzend personeel graag deze negen tips mee. Ze werden verzameld op basis van onderzoek, getuigenissen, eigen ervaringen en expertise. Deze tips dekken zeker niet de hele lading, maar hopelijk helpen ze je al op weg.

Studente zijn is moeilijk. Een studente van kleur zijn is nog moeilijker. Na vier jaar in het hoger onderwijs dacht ik dat niets mij nog zou verbazen, maar dat was een foute gedachte. Bij deze een ode aan mijn medestudenten die telkens nieuwe manieren vinden om racistisch uit de hoek te komen, en aan de docenten die dit bekrachtigen.

Samira Azeroual steekt een hart onder de riem van studenten die dagelijks doelwit zijn van racisme. "Geef niet op: wikkel je in een netwerk van mensen met dezelfde achtergrond en ervaringen. Inspireer elkaar en steun elkaar waar nodig. Je strijd voor rechtvaardigheid bestaat uit zaadjes die geplant worden. De vruchten zullen geplukt worden door de volgende of daaropvolgende generatie en niet meer door deze generatie. En daar zal de volgende generatie u dankbaar voor zijn."

Racisme is springlevend in het Belgische onderwijs. Dat blijkt uit decennia van wetenschappelijk onderzoek en wordt opnieuw bevestigd door getuigenissen die Kif Kif verzamelde. Leerlingen met een migratieachtergrond zijn slachtoffer van racisme bij leraren, andere leerlingen, en racistische taal en stereotypen in de leerstof. Ook onderwijspersoneel van kleur is slachtoffer van dit probleem, dat ook in de lerarenkamer aan de orde van de dag is. 

Sinds de dood van George Floyd en de opkomst van Black Lives Matter-protesten in de Verenigde Staten, is het debat over de Belgische kolonisatie in Congo opnieuw opgelaaid. De strijd tegen racisme gaat door; zowel racistische daden en uitspraken als het protest ertegen zijn zichtbaarder dan ooit. In Belgische lerarenopleidingen is hier echter nog weinig van terug te vinden. Een pleidooi voor een emancipatoire pedagogiek.

Orhan Agirdag is professor in de pedagogische wetenschappen aan de KU Leuven en universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam. In zijn allereerste volwaardige boek 'Onderwijs in een gekleurde samenleving' onderzoekt hij de complexe realiteit van ongelijkheden in het onderwijs. In dit boek worden wetenschappelijk onderzoek, literatuur en vele praktijkvoorbeelden samengebracht die relevant zijn voor iedereen die met dit thema in contact komt: leraren, studenten, ouders, beleidsmakers, sociaal werkers en educatief medewerkers.  

Het boek Zonder wrijving geen glans, dat momenteel in de boekhandels ligt, zou oorspronkelijk ook een bijdrage van Rachida Lamrabet bevatten. Maar op het laatste nippertje besliste de Vlaamse Onderwijsraad, die de teksten bestelde, om haar bijdrage niet op te nemen in de bundel.