In the end, we will not remember the words of our enemies, but the silence of our friends [Martin Luther King Jr.]
Afstuderen. Een moment waar heel wat adolescenten naar uitkijken. In het laatste jaar wordt er een “100-daagse” gevierd. De studenten trekken er honderd dagen voor hun proclamatie op uit, om te vieren dat het einde in zicht is. Zo besliste ook de klas van mijn broer om die laatste honderd dagen uitgebreid te vieren. Wat een leuke avond had moeten worden, draaide anders uit.
Op donderdag 5 februari 2015 trokken de klassen 7 INVE en 7 VEIL van het Stedelijk Lyceum Merksem richting discotheek Red & Blue in Antwerpen. De sfeer zat er goed in, want zelfs twee leerkrachten waren van de partij. Eenmaal aangekomen werden enkele jongeren opzij gehouden en kon de rest vlot naar binnen gaan. U kan het al raden: dat waren drie jongens met Marokkaanse achtergrond en één jongen van Griekse afkomst. Waarschijnlijk had die laatste de pech dat hij qua uiterlijk met zijn drie Noord-Afrikaanse vrienden werd geassocieerd. De gemoederen laaiden hoog op. Hoe zou u zelf zijn? Deze jongeren hadden al zo vaak te maken met racisme en discriminatie in het nachtleven. Ze dachten dat deze ene keer een uitzondering zou zijn omdat ze op stap waren met klasgenoten en leerkrachten. Kleding, identiteitskaart en houding… alles was in orde. Maar een discotheek heeft de vrijheid om zelf te beslissen wie binnen mag. Binnen bepaalde grenzen echter: de antiracismewet moet te allen tijde worden nageleefd. Wanneer donkere jongeren systematisch uit de rij worden gehaald, is dit een flagrant teken van racisme en discriminatie.
Nu hoopte ik te kunnen schrijven dat de leerkrachten op heroïsche manier opkwamen voor de jongens. Dat de leerkrachten hadden gezegd dat dit ongehoord en racistisch was. Dat zij hun verantwoordelijkheid als voorbeeldfiguur hadden opgenomen. Ik hoopte te kunnen schrijven dat de leerlingen met wie de jongens binnenkort afstuderen hadden voorgesteld om naar een niet-discriminerende discotheek te gaan. Helaas is dit geen sprookje maar dagelijkse realiteit. Alle leerlingen en leerkrachten gingen naar binnen… De vier “allochtone” jongens bleven in de kou staan en vertrokken naar huis, verontwaardigd, woedend en teleurgesteld. De volgende dag zouden ze van hun klasgenoten wel horen hoe geslaagd de avond was geweest.
Er was niemand die hen verdedigde. Een bewijs dat racisme genormaliseerd is. We leren jonge mensen niet meer om hun stem te laten horen tegen onrecht. Voor deze jongens wordt een bepaalde weg uitgetekend. Door dergelijke voorvallen zien zij in een flits hoe hun toekomst er uitziet. Zij worden voortdurend herinnerd aan hun “andere” huidskleur en “andere” geloofsovertuiging. Vandaag in het nachtleven, in de sportclub of op school. Maar morgen ook op de woon- en arbeidsmarkt.
Hun toekomst ziet er niet rooskleurig uit. Dit was één getuigenis, maar zo zijn er nog tienduizenden te vinden. We leven in een samenleving waar wij-zij-denken centraal staat, waar we niet meer om structureel racisme heen kunnen dat tegelijkertijd geminimaliseerd wordt. Daarbovenop voelen jongeren zich uitgesloten en hebben ze het gevoel dat de samenleving inclusief hun directe omgeving hen links laat liggen. Klasgenoten, leerkrachten maar ook politici. Uit die laatste groep roepen sommigen dat racisme relatief is, dat we ons niet in een slachtofferrol moeten wentelen en dat we onze kansen moeten grijpen. Kansen grijpen. Laat mij niet lachen. Veel documentaires en reportages tonen al decennia dat racisme een vaste waarde is in het nachtleven. Verscheidene onderzoeken bewijzen dat allochtonen vier maal minder kans hebben dan autochtonen om een job te vinden. Talloze rapporten bevestigen dat rassendiscriminatie in Europa nergens zo ernstig is als in België.
Hoe zorgen we ervoor dat deze jongeren die een meerwaarde kunnen zijn voor onze samenleving niet verbitterd geraken?
Wat is racisme voor jou? Deel je ervaring en mail naar [email protected]
>>>> Racisme is een schending van de mensenrechten, geen relatief begrip dat zogezegd als excuus voor eigen mislukking wordt misbruikt. Om dit zo goed mogelijk duidelijk te maken lijstten we in het Kif Kif dossier 'Racisme is...' enkele getuigenissen op.
